|
«КЕЙС – СТАДИ» методи
"Кейс" тушунчаси - ахборот мажмуаси, "Стади" тушунчаси- таълим деган маънони билдиради. Кейс стади - бу амалий вазиятни муаммоли ѐритиш асосида муаммони тушинишга, бахолашга ва муаммонинг ечимини топишга ѐрдам берувчи ахборот мажмуаси.
"Кейс-стади" методи
"Кейс-стади" методи бўйича ишлаш:
1. якка тартибда ишлаш (умумий вақтнинг 30% ):
вазият билан танишиш (матн бўйича ѐки сўзлаб бериш орқали);
муаммоларни аниқлаш; - ахборотни умумл аштириш; - ахборот таҳлили.
2. гуруҳда ишлаш (умумий вақтнинг 50%):
муаммоларни ҳамда уларнинг долзарблиги бўйича кетма-кетлигини аниқлаш;
муқобил ечим йўлларни ишлаб чиқиш;
ҳар бир ечимнинг афзал ва заиф жиҳатларини белгилаш; - муқобил ечимларни баҳ олаш.
3 . якка тартибда ва гуруҳда ишлаш (умумий вақтнинг 20%): - муқобил вариантларни қўллаш имкониятларини асослаш; - ҳисобот ҳамда натижалар тақдимотини тайѐрлаш.
Кейс - ишлаб чиқаришдаги, давлат бошқарувидаги, иқтисодиѐт ѐки маданий ривожланишда содир бўладиган, аниқ муаммоли вазиятнинг тафсифидир. Кейс усули юқорида келтирилган йўналишдаги ҳаѐтий масалаларни ўқув машғулотларида таҳлил этиш ва ҳал қилиш усули ҳисобланади. Унда иштирокчиларга ҳақиқий ҳаѐтий вазият фикр юритиш таклиф этилади, бу вазият баѐнида фақат илмий масала ифодаланиб қолмасдан, ундаги муаммони ечиш жараѐнида ўзлаштирилиши зарур бўлган ўқув материали ҳам ифодаланиши керак."Кейс-стади"лардан фойдаланиш ўқувчиларда аниқ вазиятларни таҳлил қилиш ва баҳолашга, муаммоли вазиятдан чиқишга ѐрдам беради.
Кейс усулини қўллаш жараѐнида таълим олувчиларни вазиятни таҳлил қилишга ўргатиш мақсадида, вазиятни қуйидаги тартибда баѐн қилиш мақсадга мувоффиқ:
муаммоли (қўйилган муаммо бўйича муаммоли вазиятлар мажмуасини ажратиш талаб қилиниб, уларнинг турлари, ечиш усулларига мувофиқ ҳолда танланади);
тизимли (вазиятлар таркибининг тавсифлари ва вазифаларини аниқлаш);
сабаб-оқибатли (вазиятни келтириб чиқарган сабабларни аниқлаш);
тавсияли (вазиятни келтириб чиқарган сабабларни аниқлаш ва уни ечиш учун твсиялар бериш);
дастурий - мақсадли (жорий вазиятлар учун тадбирлар дастурини ишлаб чиқиш);
ташхисли (вазиятдаги фаолият мазмунини ташхислаш, уни моделлаш).
Ўқув машғулотларида кейсларни ҳал қилиш алгоритми қуйидагича амалга оширилади:
топшириқни бериш (топшириқни бажариш муддатини белгилаш, кейсни ечимини баҳолаш тизими билан таништириш, дарснинг технологик моделини аниқлаш);
таълим бериувчининг кириш сўзи. Асосй топшириқ ва саволларни қўйилиши;
таълим олувчиларни 4-6 кишидан иборат кичик гуруҳларга ажратилиши;
кичик гуруҳлар фаолиятини ташкил этиш (гуруҳларни номлаш, етакчиларни аниқлаш);
кичик гуруҳлар ишини ташкил этиш (мунозара, муҳокама ва тўғри ечимни белгилаш учун вақт ажратиш);
кичик гуруҳларнинг тақдимоти;
ўқитувчининг умумлаштирувчи сўзи, унинг кейслар ечими ҳақидаги фикрлари;
гуруҳлар ишини баҳолаш босқичи;
ўқитувчининг якунловчи сўзи, машғулот бўйича хулосалар чиқариш.
Кейсларни ҳал қилишда ўқитувчи таълим олувчиларни йўналтириб туриши, улардаги фаолликни қўллаши, ҳал қилинаѐтган муаммога нисбатан қизиқишни кучайтириб бориши лозим.
Иш вақти 15 дан 40 дақиқагача.
Таркиби: 4 дан 6 гача киши.
Таркиб ҳар доим ўзгариб бориши ѐки доимий бўлиши мумкин.
Гуруҳлар алоҳида бўлмасликлари лозим. Ҳар бир гуруҳда ечим ѐзувлари ва имкониятларни танлаш учун (таълим берувчини назорати учун) (А4) катта блокнот бўлиши керак. Ҳар бир гуруҳ тақдимот учун жавобгар сардорни мустақил танлайди
|
Одатда сардорларнинг чиқиши 10-15 дақиқагача давом этиши мумкин. Уни бўлиш мумкин эмас, саволлар унинг чиқишидан сўнг берилади.
Мавзу бўйича: тақдимотни қандай ўтказиш (яъни, кириш, асосий мазмун, резюме), ҳамма олдида тақдимотни ўтказишни ўрганиш бўйича дастлабки машғулот ўтказиш мумкин.
|
3. Кичик ишлашни ташкиллаштириш– гуруҳларда кейс билан 4. Гуруҳ хулосасининг тақдимоти.
тартиби, назарий билиши.
Вақт кўпи билан 20-25 дақиқа. Таълим берувчи – мунозараташкилотчиси саволлар беради, эътирозлар қилади, назарий материални эсга солади. Ҳамма таълим олувчиларнинг иштироки мунозарага кенг қизиқтирилган бўлиши керак
|
Муаммо хулосасини асосланиши.
n...
8 . Синов ишини топшириш йўли – таълим берувчи
Қисқартирилган
7.Таълим берувчининг вазифаси томонидан топшириқ қўйилгандан сўнг
кичик гуруҳларда иш олиб борилмайди – ўша
заҳотимуҳокама қилинади ва натижалар
Шарҳловчи ва маслаҳатчи вазифаси. бўйичатаълим берувчи фикрини билдиради.
Натижаларни эмас, муҳокама ўтказади. Кичик гуруҳлар тақдимоти, таҳлилини Назорат қилиш йўли ўрнига таълим олувчи кейс бўйича саволларга – анъанавий имтихон
ҳаракатларини баҳолайди, назарий ѐзма жавоб беради. Кейс устида ишлаш бир
муваффақиятсизликлар ни аниқлайди ва б. Ҳамма нарсани биладиган эмас, балки ой ва ундан ҳам кўпроқ вақтни олиши мумкин. Таълим берувчи иш жадвали бўйича
―супер-сардор‖ маслаҳатчи бўлиши керак. маслаҳат беради, битирув иши атижаларини
Кейсда баѐн этилган, ҳолат нимақандай ҳал этилганини албатта гапиради. билан ва к(ейс мавзуси курс ишининг тобўлиши мумкин) таҳлил қиладипшириғи
ДИДАКТИК ЎЙИНЛАР
Дидактик ўйинлар технологиялари ўқувчи фаолиятини фаоллаштириш ва жадаллаштиришга асосланган. Улар ўқувчи шахсидаги ижодий имкониятларни рўѐбга чиқариш ва ривожлантиришнинг амалий ечимларини аниқлаш ва амалга оширишда катта аҳамиятга эга.
Дидактик ўйинларнинг асосий турлари: интеллектуал (ақлий) ва ҳаракатли ҳамда аралаш ўйинлардан иборат. Бу ўйинлар иштирокчиларда ақлий, жисмоний, ахлоқий, психологик, эстетик, бадиий, тадбиркорлик, меҳнат ва бошқа кўникмаларни ривожлантиришга ѐрдам беради.
Таълим-тарбия жараѐнида асосан ўкувчиларда таълим олиш мотивларини, уларнинг турли йўналишдаги қобилият ва қизиқишларини оширадиган, бирор касбга мойилликларини кўрсатадиган дидактик ўйинлардан фойдаланилади. Дидактик ўйинлар назарий, амалий, жисмоний, ролли, ишчанлик ва бошқа йўналишлар бўйича турларга ажратилади. Ҳозирда компьютер воситасидаги дидактик ўйинлар алоҳида ўринга эга бўлиб бормоқда.
Дидактик ўйинлар ўкувчиларда таҳлил қилиш, мантиқий фикрлаш, тадқиқ қилиш, ҳисоблаш, ўлчаш, ясаш, синаш, кузатиш, солиштириш, хулоса чиқариш, мустақил қарор қабул қилиш, гурух ѐки жамоа таркибида ишлаш, ахлоқ-одоб ўргатиш, нутқ ўстириш, тил ўргатиш, янги билимлар ўргатиш ва бошқа фаолият турларини ривожлантиришга йўналтирилган ўйинларга ажратилади.
Дидактик ўйинлардан амалда фойдаланиш орқали бошқа усуллар ѐрдамида эришиш қийин бўлган таълим-тарбиявий мақсадларни амалга ошириш кўзда тутилади.
Do'stlaringiz bilan baham: |
