Œзбекистон республикаси фанлар академияси



Download 239,5 Kb.
bet8/23
Sana08.07.2022
Hajmi239,5 Kb.
#758656
TuriДиссертация
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   23
Bog'liq
2 5292150125357964953

2. -чи ва -кор аффикслари хизмат, хиёнат лексемаларига нисбатан мотивловчи восита вазифасида келади. Бу аффикслар от ясалишининг “ўзак маъносидан англашилган фаолиятга мослашган шахс” (хизматчи, хиёнатчи); “ўзак маъносидан англашилган фаолиятга мослашган шахс”: (хизматкор, хиёнаткор) қолипларида функционал қисм (мотивловчи восита) мавқеида иштирок этади.
3. -лик ва -чилик аффикслари меъмор, баққол, табиб, мумкин лексемаларига нисбатан мотивловчи восита вазифасида келади. Улар от ясалишининг ўзак маъноси билан боғлиқ хослик маъносидаги (меъморлик, баққоллик, табиблик, мумкинлик) ҳосил қилади. Меъмор, баққол, табиб, мумкин араб ўзлашмалари қолипида ҳам иштирок этиб, “ўзакдан англашилган касбни эгаллаган шахс” маъносидаги отларнинг ясалишига ҳисса қўшади.
4. мактаб лексемаси -дор ва -дош аффиксларига нисбатан мотивловчи асос вазифасида келади. Мотивловчи мавқеида қўлланувчи мактаб лексемаси “Nsub +-дор” = Nsub” қолипида “ўзакдан англашган тушунчага хосланган шахс” маъносидаги ясалма (мактабдор) ҳосил қилса; “Nsub + - дош” = Nsub” қолипи орқали “ўзакдан англашган тушунчага баравар дахлдор шахс(мактабдош) ясалмасини ясайди.
5. -гар ва -чи аффиксларига нисбатан мотивловчи асос вазифасини иғво араб луғавий бирлиги бажаради. Унинг амали “Nsub + -гар” = Nsub” ва “Nsub + -чи = Nsub” қолиплари ёрдамида воқеланади: иғвогар, иғвочи. Услубий жиҳатдан фарқи бўлса-да, сўз ясашдаги бу икки қолипнинг маъноси бир хилдир, яъни “ўзакдан англашилувчи тушунчани касб этган шахс”.
6. Араб тилидан ўзлашган қабила лексемаси -дош ва -чилик аффикслари (мотивловчи восита)га нисбатан мотивловчи асос мавқеида бўлади. От ясалма (ҳосила лексема) ясовчи “Nsub + -дош = Nsub” ва Nsub + -чилик = Nsub” қолипларининг маҳсули ҳисобланади. Бу қолиплар, гарчанд от ясашнинг битта типига мансуб бўлса-да, маъносига кўра фарқ қилади: Nsub + -дош = Nsub” қолипи “ўзак маъносидан англашилган нарсага баравар тааллуқли шахс” (қабиладош - бир қабилага мансуб кишилар) маъносига эга; Nsub + -чилик” = Nsub” қолипи эса “ўзакдан англашилган тушунчага хослик” маъносига эга.
Ушбу қисмда арабча китоб, мансаб, мойил, маҳалла, зиёрат, ваколат, танқид, ғараз, аския лексемаларидан ҳосил бўлувчи ясалмалар ҳам таҳлил қилинган.

Download 239,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   23




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish