Ўзбекистон республикаси давлат божхона қЎмитаси

2. Эксперимент тушунчаси мақсади ва унинг вазифалари 
 
Эксперимент - янги далиллар топиш, мавжуд даллилларни 
текшириш мақсадида махсус синовлар ўтказиш, шунингдек иш учун 
аҳамиятга эга бўлган фактларнинг бўлиши ѐки бўлмаслиги, тергов 
версияларини текшириш ҳамда уларни баҳолашга қаратилган процессуал 
ҳаракат ҳисобланади.
Эксперимент мустақил тергов ҳаракати бўлиб, иш бўйича мавжуд 
далилларни текшириш, янги далиллар топиш мақсадида воқеа вазиятини 
тиклаш, тергов жараѐнида вужудга келган версияларни текшириш ва уларни 
баҳолашни ўз ичига олади. 
Суриштирувчи, терговчининг иш бўйича тўпланган далилларга баҳо 
бериш, у томонидан тергов қилинаѐтган воқеа ҳолати тўғрисида ҳосил 
бўлган гумонларнинг текширилиши тергов жараѐнида маълум бўлган 
ҳолатларни бевосита кузатишни талаб қилади, бундай ҳолатда терговчи 
тергов қилинаѐтган жиноий воқеани айрим деталларини сунъий тиклаш яъни 
тергов эксперименти ўтказиш йўли билан ѐки бевосита кузатиш орқали 
воқеанинг келиб чиқиш сабабларини ўрганади. 
Эксперимент ва кўздан кечириш ўз кўринишлари билан бир-бирларига 
яқин ва бир-бирларига ўхшаб кетсада, бироқ улар ҳар бирининг ўз вазифаси 
бор. 
Кўздан кечириш вақтида предметлар ва воқеа вазияти ҳолати қандай 
бўлса, шу ҳоллигича кузатилади. Эксперимент ўтказилаѐтганда эса воқеа 
вазият ҳолати сунъий равишда қайта тикланган ҳолда синов ўтказилади. 
Кўздан кечириш ва тергов экспериментининг криминалистик криминалистик 
анализи шуни кўрсатадики, буларнинг ўртасида деярли фарқ бўлмасада, 
тергов ҳаракатини мустақил характерга эга эканлигини кўрсатади. 
Ўз.Р. ЖПК нинг 153-моддасидда бирор ҳодисани идрок қилиш, 
муайян ҳаракатларни бажариш, бирор ҳодисанин содир бўлиш 
имкониятини текшириш ва аниқлаш мақсадида суриштирувчи, тергов