“Молиявий натижалар хусусидаги
ахборотларни ҳисоботларда акс эттириш ва улардан фойдаланишнинг
методологик жиҳатлари”
дeб нoмлaниб, ундa молиявий натижалар
21
тўғрисидаги ахборотларни халқаро стандартларга мувофиқ акс эттириш
хусусиятлари, молиявий натижалар бўйича бухгалтерия ҳисоби ахборот
таъминотини такомиллаштириш масалалари ҳамда молиявий ҳисобот
маълумотлари асосида рентабеллик кўрсаткичларини аниқлаш тартиби баён
қилинган.
Халқаро стандартлар асосида тузиладиган молиявий ҳисоботлар
хўжалик юритувчи субъектларни самарали бошқаришда зарур ҳисобланади.
Халқаро стандартларга ўтишдан асосий мақсад халқаро бозорга чиқиш ҳамда
инвестицияларни жалб этишдир. Шунингдек, халқаро стандартлар мамлакат
иқтисодиётини сифат жиҳатдан ривожлантиришга ҳам муҳим ҳисса қўшади.
Бу жараёнда қулай инвестицион муҳит, хўжалик юритувчи субъектлар
фаолияти очиқлиги, бошқарувнинг акциядорлар олдидаги ҳисобдорлиги,
корпоратив
бошқарувнинг
замонавий
услублари
жорий
этилиши
акциядорлик жамиятларининг ривожланишига муҳим ҳисса қўшади.
Молиявий
ҳисоботларга
қўйиладиган
талаблар
“Молиявий
ҳисоботларни тақдим қилиш” номли 1-сон МҲХСда келтириб ўтилган.
Халқаро стандартларга қарайдиган бўлсак, хўжалик юритувчи субъектлар
ҳисоботи бухгалтерия ҳисоботи эмас, молиявий ҳисобот деб номланади.
1-сон МҲХСга киритилган охирги ўзгаришларга назар ташланса, “Фойда ва
зарарлар тўғрисидаги ҳисобот” “Ялпи даромад тўғрисидаги ҳисобот”га
алмаштирилганлигини кўриш мумкин.
Шунингдек, тушумни ҳисобга олиш учун “Харидорлар билан
шартномалар бўйича тушум” номли 15-сон МҲХС қабул қилинган ва
2018 йил 1 январдан кучга кирган. Янги стандартда тушумни тан олиш беш
босқичга асосланган:
1. Харидор билан шартнома тузиш;
2. Шартнома мажбуриятларини белгилаш;
3. Битим нархини аниқлаш;
4. Мажбуриятларни бажаришда битим нархини тақсимлаш;
5. Келишув мажбуриятларини бажаришда тушумни тан олиш
19
.
“Харидорлар билан тузилган шартномалар бўйича даромадлар” номли
15-сон МҲХС молиявий ҳисоботларда оддий фаолиятдан олинадиган
даромадларни баҳолаш, аниқлаш, ҳисобга олиш ва акс эттириш учун МҲХС
тизимида илгари қўлланилган ёндашувни сезиларли даражада ўзгартирмоқда.
Бухгалтерия ҳисобини МҲХСга мослаштиришга қаратилган умумий
йўналиш бухгалтерия ҳисоби қоидаларини қайта кўриб чиқишни талаб этади.
Молиявий ҳисоботда қўшимча ахборотларнинг кўплиги миллий
бухгалтерия ҳисоби стандартлари ўртасидаги турли хил фарқларни ўрганиш
имконини беради. Бу ҳолат бухгалтерия ҳисобини тўла интеграциялашувига
қадар давом этади.
Қуйидаги жадвалда хорижий давлатларда молиявий натижалар
тўғрисидаги ҳисоботни тузишга қўйилган талаблар келтирилган (4-жадвал).
19
Nadia Sbei Trabelsi. IFRS 15 Early adoption and accounting information: case of real estate companies in Dubai.
//Academy of Accounting and Financial Studies Journal Volume 22, Issue 1, 2018. https://www.abacademies.org
22
Do'stlaringiz bilan baham: |