Ўзбекистон республикаси автомобиль йўллари давлат қЎмитаси

II.11.4. Электрон тахеометрларни текшириш ва созлаш 
Электрон тахеометрни текшириш ва созлаш ишларини: асбоб 
янгилигида, узоқ транспортировка ва давомий ўлчаш ишларидан сўнг, ҳамда 
ҳавонинг ҳарорати кескин 10 С ўзгариши кузатилган вақтида олиб 
боришликни талаб қилинади. Текшириш ишлари коллимацион (кўриш 
трубасини айланиш ўқининг тўғри бурчаги билан визирлаш ўқи орасидаги 
фарқ) ва нўл ўрнини (горизантал холатидаги вертикал доира саноғи (90 ) 
билан визир ўқининг фарқи) хатоликларини аниқлашдан иборат бўлади. 
Текширишни бажариш жараѐнида электрон адилак автоматик тарзда 
созланади.
Колимацион хатоликни
аниқлаш қуйидаги тартибда бажарилади: 
1. Штативга ўрнатилган асбоб, электрон адилак ѐрдамида аниқ 
нивелирланади; 
2. Қиялиги 5 дан ошмаган горизантал текисликда асбобдан чамаси 100 м 
масофада нуқта таланади ва кўриш трубаси визирланади; Назорат этиш учун 
дисплейга горизантал ва вертикал бурчаклар миқдори қайд этилади HZ-
COLLIMATION; 
3. Ўлчаш жараѐни ишга туширилади; 
4. Кўриш трубаси зенит ўқи бўйича ўтказилиб, яна нуқтага қаратилади; 
5. Триггер тугмачасидан фойдаланиб, қайта ўлчаш жараѐни ишга 
туширилади HZ-COLLIMATION; 
6. Экранда олдинги (OID) ва қайта ҳисобланган (new) коллимацион 
хатоликлар миқдорлари ҳосил бўлади HZ-COLLIMATION. 

---

54 
11.6 -расм. Коллимацион хатоликни текшириш жараѐни ва унинг натижаларни 
дисплейда кўриниши 
Ҳосил бўлган коллимацион хатолик ˂SET
˃ 
тугмачаси босилиб, хотирага 
олинади жойланади ѐки ˂FXIT
˃ 
босилиб олинмаслиги мумкин. 
Асбобнинг нўль ўрнини текшириш 
худди
 
коллимацион хатолик тартиби 
каби олиб борилади, фақат текшириш V – INDEX
 
функцияси орқали амалга 
оширилади (11.6-расм).