Ўзбекистон Республикаси алоқа ва ахборотлаштириш агентлиги

2. Фавқулодда вазиятларнинг тавсифи.

Ҳар қандай фавқулодда вазиятлар 8 та кўрсатгич бўйича тавсифланади ва аниқланади. Булар кўйидагилардан иборат.
1.Фавқулодда вазиятнинг номланиши (ФВнинг таърифи).
2. ФВ.нинг моҳияти (мазмуни).
3. ФВ.нинг сабаблари.
4. ФВ.нинг шикастловчи омиллари.
5. ФВ.да қалтисликни оширувчи омиллар.
6. ФВ.ни олдиндан билиш мумкинлиги (маниторинг, башорат, огоҳлантириш, юмшатиш).
7. ФВ.ни бартараф қилиш (фалокатдан қутқариш ва бошқа ке-
чиктириб бўлмайдиган ишларини бажариш).
8. Моддий зарарни баҳолаш ва бошқалар
Назорат учун саволлар.

1. 
   Хавфни тарқалиш тезлигига кўра фавқулодда вазиятлар неча хил бўлади?
   
2. 
   Миқёсига қараб фавқулодда вазиятлар неча хил бўлади?
   
3. 
   Табиий тусдаги фавқулодда вазиятларни изоҳлаб беринг?
   
4. 
   Эпидемия, эпизоотия, эпифитотия нима?
   
5. 
   Техноген тусдаги фавқулодда вазиятларни айтиб беринг?
   
6. 
   Экологик тусдаги фавқулодда вазиятларни айтиб беринг?
   
7. 
   Ўзбекистон Республикасида мавжуд бўлган фавқулодда вазиятларни турларини айтиб беринг?
   

Адабиётлар
1. Безопасность жизнедеятелности. Под. ред. С. В. Белова,
М, Высшая школа, 2002.
2. Ғ.Ё.Ёрматов, Ё.У.Исамухамедов, Меҳнатни муҳофаза қилиш, Тошкент, Ўзбекистон нашриёти, 2002
3. Ўзбекистон Республикасининг «Меҳнатни муҳофаза қилиш
тўғрисидаги» қонуни. Тошкент, 1993.
4. Ў. Йулдошев У.Усмонов О. Қудратов. Меҳнатни муҳофаза қилиш, Тошкент, Меҳнат, 2001.
5. О.Қудратов.Т.Ғаниев. Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги. Тошкент, Меҳнат, 2004.


10-Мавзу.
Табиий офатлар ва фавқулодда вазиятлар
шароитида ҳатти ҳаракатлар.
Режа

1. 
   Табиий офатлар чоғидаги ҳатти ҳаракатларнинг қонуний асослари.
   
2. 
   Табиий турдаги фавқулодда вазиятлар шароитида ҳатти - ҳаракатлар.
   
3. 
   Техноген турдаги фавқулодда вазиятлар пайтидаги ҳатти - ҳаракатлар.
   
4. 
   Экологик хавфли вазиятлардаги ҳаракатлар.
   

Таянч иборалар: Табиий офатлар, ҳаракатлар, режа, қонунлар, фавқулодда вазиятлар, зилзила, ёнғин, портлаш, сел, экология, қор кўчкиси, техноген, тошқин, авариялар, кимёвий зарарланиш, радиация, довул, тўфон, тошқинлар, қутқарув ишларини ташкил этиш, биринчи ёрдам.
1. Табиий офатлар чоғидаги ҳатти - ҳаракатларнинг
қонуний асослари.
Табиий тусдаги фавқулодда вазиятлар ҳолатида ҳаракатлар шу вазиятларнинг ўзига хос специфик хусусиятларини эътиборга олган ҳолда олиб борилади.
Маълумки, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг бир қатор қабул қилинган қарорлари асосида табиий тусдаги фавқулодда вазиятлар шароитида амалга оширилиши лозим бўлган ишлар ва тадбирлар режаси ишлаб чиқилган ва жорий этилган.
Бу қонунлар қўйидагилардан иборат:
1. Тошқин ва сел оқимлари, кўчки ҳодисаларини олдини олиш уларнинг оқибатларини тугатиш чора-тадбирлари тўғрисида. (16.03.2001 йил 132 сонли қарор)
2. Аҳолини ва худудларни табиий ҳамда техноген хусусиятли фавқулодда вазиятлардан муҳофаза қилиш тўғрисида. (20.08.1999 йил қабул қилинган қонун)
Шу билан бирга 2001-2005 йилларда ишлаб чиқилган бир қатор йўриқ ҳужжатлар ҳам бу ишларни самарали амалга ошириш имконини бермоқда.