Ўзбекистон Республикаси алоқа ва ахборотлаштириш агентлиги

2. Тебранишларни олдини олиш усуллари.

Машина, механизм ва технологик жараёнларни лойиҳалашнинг дастлабки босқичларида титраш ва шовқинга қарши кураш бошланиши керак. Корхона бош режасини тузишда албатта шовқинга қарши чора-тадбирларни кўриб чиқилиши шарт. Бунда асосан сершовқин цехларни бир жойга, иложи бўлса, уларни ишлаб чиқариш ҳудудининг чекка томонларига жойлаштириш мақсадга мувофиқдир. Шовқин ва титрашга қарши курашиш мақсадида бир қатор ташкилий ҳамда техник тадбирлар ишлаб чиқилган ва улар қўйидагилардан иборат:

-шовқин манбаи бўлган машина ва механизмларни айрим хоналарга жойлаштириш;

-сершовқин цехларни камшовқин цехлардан ажратиб жойлаштириш;

- кучли тебранишли сершовқин цехлардан ажратиб жойлаштириш ва шахсий ҳимоя воситаларидан кенг фойдаланиш:

Кейинги йилларда шовқинли цехларни, шовқини кам цехлар, турар-жойлар ва жамоатчилик биноларга нисбатан шамол йўналишига мос ҳолда жойлаштириш кенг жорий этилмоқда.
Ишлаб чиқариш участкалари, ускуналар ва ишчи ўринларини ташкилий, рационал жойлаштириш, ишчиларнинг меҳнати ва дам олишини доимо назорат қилиш, иш жойлари ва ускуналаридан фойдаланиш чекловлари ва тегишли санитария-гигиена талабларига мослаштириш катта аҳамиятга эгадир. Айниқса, зарбали таъсирларни зарбасизлар билан алмаштириш, силкинишни сезувчи асосларга ускуналарни ўрнатиш орқали амалга оширилади. Агар манбада шовқин ва силкиниш даражаси барибир юқори бўлса, у ҳолда манба изоляция қилинади ёки иш жойи алоҳида қилиб жойлаштирилади.
Товуш изоляцияси кўп ҳолларда – қопламалар, экранлар, тўсиқлар ёрдамида амалга оширилади.
Тўсиқнинг товушдан ҳимоялаш унинг ҳажми, шакли, жойлашуви, материали ва ҳакозоларга боғлиқ.
Силкинишларнинг кучсизлантириш - қоплаш, ётқизиш, амортизаторлар, пойдеворлар ётқизиш, виброизоляция, товуш ютиш воситаларидан фойдаланиш орқали амалга оширилади. Бу каби асбобларнинг айримлари 11- расмда кўрсатилган
Тиббий-профилактик тадбирлар эса - бир томондан шовқин ва силкиниш ҳолатлари ҳажмларини назорати қилиш ва бошқа томондан ишлаётганлар саломатлиги ва аҳволини назорат қилишдир.