Ўзбекистон республикаси алоқА, ахборотлаштириш ва телекоммуникация технологиялари давлат қЎмитаси тошкент ахборот технологиялари университети

 
5
. Грантлар ва субсидияларни мақсадли молиялаштириш ва 
тушумларни ҳисобга олиш. 
 
«Субсидия» сузининг маъноси корхонага давлат томонидан пул ёқи 
натура куринишида кўрсатиладиган ёрдамни англатади. Давлат томонидан 
ёрдам уларга маълум шартларни бажаришлари учун, икгисодиётни 
ривожлантиришда уларни рагбатлантириш иақсадида берилади. Давлат 
(хукумат) ёрдами хар хил куринишда бўлиши мумкин, дотация, субсидия ва 
ҳоказо. 
Давлат субсидияларини ҳисобга олиш тартиби Давлт субсидияларини 
ҳисобга олиш» - 10-сонли Бухгалтерия ҳисоби Миллий Стандартига мувофик 
амалга оширилади. 
Грант ва субсидияларни ҳисобга олувчи счётлар грант ва субсидиялар 
ҳолати ва харакати хақидаги маълумотларни умумлаштириш учун 
мулжалланган. Грант ва субсидиялар корхона (компания) фаолиятини 
молиялаштириш манбаи деб каралади у хусусий капиталга қўшилади. 
Грант ва субсидиялар холати ва ҳаракатининг ҳисоби 8810-«Грантлар», 
8 8 20-
«Субсидиялар» счётида юритилади. 
Грант ва субсидиялар хар хил нодавлат ва халқаро ташқилотлар ва 
фондлар маълум дастурларни амалга оширишлари учун ҳам берилиши 
мумкин. 
Субсидия грантларни хусусий капитал сифатида акс эттириш шарти 
бўлиб, улар маълуншартлар бажарилганда қайтарилмаслиги лозим. 

---

210 
Мақсадли молиялаштириш ва тушумларнинг бухгалтерия ҳисоби шу 
номдаги 8800-счётда юритилади. Бу счёт асосан иақсадли йуналишдаги 
тадбиркорликни амалга ошириш учун мулжаллаиган маблағлар, богика 
корхоналардан кирим қилинган маблағлар, давлат органларининг 
субсидиялари (маблағ, пул, бериладиган ёрдам) ва бошқа мабларларнинг 
ҳаракати тўғрисидаги маълумотларни умумлаштириш учун мулжалланган. У 
еки бу тадбирларни молиялаш сифатида олинган иақсадли маблағлар 8810-
счётнинг кредитида акс эттирилади. 
8800-«
Иақсадли киримларни ҳисобга олишга мулжалланган счёт» 
қуйидаги счётлардан ташқил топган: 
8810-
«Грантлар». 
8820-
«Субсидиялар». 
8830-
«Аъзолик бадаллари». 
8840-«
Иақсадли фойдаланиладиган солиқ имтиёзлари». 
8890-
«Бошқа иақсадли киримлар». 
8800-
«Мақсадли киримларни ҳисобга оладиган счёт» 
Иақсадли молиялаштириш ва тушумлар бўйича аналитик ҳисоб 
маблағларни иақсадли тайинлаш ва иақсадли кирим маблағлари нуқтаи 
назарига караб юритилади. 
Хулоса 
Бозор муносабатларининг ривожланиши корхона фаолиятини молиявий 
таъминлашда, маблағлар таркиби ва тузили-шида катор узгаришлар содир 

---

211 
бўлишига олиб келади. Бундай шароитда корхона ишлаб чиқариш-ҳўжалик 
фаолиятини амалга ошириш учун узининг маблағларига эга бўлиши лозим. 
Корхонанинг уз маблағлари турли молия ресурсларидан ташқил топиши 
мумкин. Масалан, устав фонди, таксимлаямаган фойда, махсус иақсадларга 
мулжалланган фонлдар ва бошқалар. 
Низом капитали ўзида хўжалик субъектини ташкил қилиш вақтида унинг 
таъсис ҳужжатларида белгиланган миқдорда фаолият кўрсатишини 
таъминлаш учун таъсисчиларнинг улушлари йиғиндисини ифодалайди. 
Қўшилган капитал оддий ва имтиёзли акцияларни сотишдан олинган
суммалар номинал қийматидан ошиқча суммалар, бундан ташқари,
қайтариб бермаслик шарти билан олинган мулклар қийматининг
йиғиндисидан ташкил топади. 
Резерв капитали счётларида хўжалик юритувчи субъект таъсис 
ҳужжатларида, одатдагидек‚ узоқ муддатли активларни қайта баҳолашда 
юзага келадиган инфляцион резервларга мувофиқ фойда ҳисобига ташкил 
қилинадиган резерв ҳисоби учун мўлжалланган.
«Субсидия» сузининг маъноси корхонага давлат томонидан пул ёқи 
натура куринишида кўрсатиладиган ёрдамни англатади. Давлат томонидан 
ёрдам уларга маълум шартларни бажаришлари учун, икгисодиётни 
ривожлантиришда уларни рагбатлантириш иақсадида берилади. Давлат 
(хукумат) ёрдами хар хил куринишда бўлиши мумкин, дотация, субсидия ва 
ҳоказо.