Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлиги тошкент ахборот технологиялари университети

4. Персонални бошқаришда мунтазам ва функционал раҳбарлик 
Корхоналар асосий фаолият билан банд бўлган бўлинмалардан асосий 
фаолиятда бевосита иштирок этмайдиган бўлинмалардан ташкил топади, ле-
кин бу бўлинмалар ташкилотнинг нормал ишлашини таъминлайди.
Биринчи турдаги бўлинмалар ва уларнинг раҳбарлари кўпинча мунтазам 
раҳбарлар деб аталади, иккинчи турдаги бўлинмалар функционал ёки қўллаб-
қуъватлаш бўлинмалари деб аталади. 
Асосий мақсад и маҳсулот ишлаб чиқариш, сотиш ва нусха кўчириш ас-
боб-ускуналарини ишлаб чиқариш ҳисобига акциядорлар даромадини энг 
кўп даражада оширишдан иборат бўлган компания учун мунтазам раҳбарлар 
бош директор, завод, сотиш ва техник хизмат кўрсатиш бўйича минтақавий 

---

22 
директорлар, усталар ва бригадирлар; вазифасига кўра раҳбарлар молиявий 
директор, таъминот бўлимининг бошлиги, персонал бўйича директордир. 
Мунтазам раҳбарлар 
корхонанинг ўз мақсадига эришуви учун бевосита 
жавобгардирлар, ишлаб чиқариш, сотиш, қарорлар қабул қилишга вакилдир-
лар.
Функционал хизматлар 
бундай ваколатлардан маҳрум этилган, улар-
нинг вазифаси мунтазам бўлинмалар фаолиятини қўллаб-қувватлаш ва мун-
тазам раҳбарларга улар қабул қиладиган қарорларнинг самарадорлигини 
ошириш мақсадида эксперт маслаҳатлари беришдан иборатдир.
Инсон ресурслари бўлими функционал ёки ёрдамчи бўлинма ҳисоблана-
ди, унинг ходимлари ташкилотнинг асосий фаолиятида бевосита иштирок 
этмайдилар, нон ёпмайдилар, нусха кўчириш машинасини таъмирламайди-
лар, автомобиллар сотмайдилар ва х.к.
Персонални бошқариш соҳасидаги қарорлар ишга қабул қилиш ва 
ишдан бўшатиш ҳақидаги, янги лавозимга тайинлаш ҳақидаги, касб таълими-
га юбориш, иш ҳақини ошириш ва шу кабилар тўғрисидаги қарорлар бўлиб, 
ваколатли раҳбарлар томонидан қабул қилинади.
Инсон ресурслари бўлимининг ходимлари мазкур масалалар юзасидан 
мунтазам раҳбарнинт эксперт маслаҳатчилари бўлиб майдонга чиқадилар.
Раҳбарнинг ҳуқуқи таклиф қилинган қарорни қабул қилиш ёки рад 
этишдир, бунда у инсон ресурслари бўйича мутахассисга номаълум бўлган 
омилларни ҳам ҳисобга олади. Лекин у мутахассис маслахатини рад этишда 
қилаётган таваккалига яхши баҳо бериши лозим. 
Мунтазам ва функционал бўлинмаларнинг мавжуд бўлиши уларнинг 
ўзаро муносабатларида потенциал низога эга бўлади. Бу низо амалда икки 
тамойилнинг – функционал экспертизанинг инкор қилинишига ва мунтазам 
раҳбарларнинг функционал раҳбарлар билан алмаштирилишига олиб келади.