Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлиги муҳаммад ал-хоразмий номидаги

7-8-мавзу: Верификациялаш ва тестлаш жараёнлари 
хужжатлари 
Режа: 
1.
Лойиҳанинг ҳаёт циклида яратиладиган хужжатлар ва уларнинг вазифалари;
2.
Верификациялашнинг технологик жараёнлари, унинг лойиҳадаги ўрни; 
3.
Верификациялаш стратегия ва режалари. 
Лойиҳанинг ҳаёт циклида яратиладиган хужжатлар ва уларнинг вазифалари 
 
Мураккаб дастурий тизимни яратиш бўйича ихтиёрий лойиҳа устида 
ишланаётганда жуда кўплаб лойиҳа хужжатлари ишлаб чиқилади. Мазкур хужжатларнинг 
асосий вазифаси - дастурий тизим ишлаб чиқишда иштирок этадиган жуда кўплаб 
сондаги ишлаб чиқувчиларни узоқ ёки қисқа муддат мобайнида биргаликдаги ишларини 
мувофиқлаштиришдан иборат, масалан: 

тизимни бошланғич ишлаб чиқиш жараёнида; 

дастурий тизимни модификация қилиш жараёнида; 

дастурий тизимга техник хизмат кўрсатиш жараёнида ва бошқалар. 
Лойиҳалаш хужжатларининг тузилмавий таркиби кўплаб лойиҳаларда бир ҳил 
бўлиб, у қуйидагилардан иборат бўлади: 

тизимни турли босқичлари учун талаблар (тизимли, функционал ва 
тузилмавий); 

тизим архитектураси таснифи; 

дастурий код; 

тестлар; 

тизимни тадбиқ қилиш бўйича хужжатлар (тизимни ўрнатиш ва созлаш бўйича 
хамда тизимдан фойдаланиш бўйича йўриқномалар ва бошқалар). 

---

36 
Дастурий тизимни верификация қилиш дастурий таъминотни ишлаб чиқиш ҳаёт 
циклининг барча босқичида (оптимистик ҳолатда) кўп сонли ишлаб чиқарувчилар 
томонидан амалга оширилади, тестлашда эса тест хужжатлари ишлаб чиқилади. Унинг 
асосий вазифаси – тестлаш тизим сифатин баҳолашнинг танланган мезонига мос равишда 
бажарилаётганини хамда тизим ҳолатини барча жиҳатлари (аспект) тестланганлигини 
кафолатлашдан иборат. Бундан ташқари тест хужжатидан тизимга ўзгартириш 
киритилганда тизимнинг эски ва янги функционал жиҳатлари коррект ишлаётганини 
текширишда фойдаланилади (1-расм). 
Дастурий тизимни верификациялашни бошлашдан олдин тест менежери (test 
manager) томонидан верификацяи режаси (ёки тестлаш режаси, яъни тест-режа) деб 
аталувчи хужжат яратилади. Тестлаш режаси бу ташкилий хужжат бўлиб, у айнан 
қаралаётган лойиҳада тестлаш қандай амалга оширилиши лозимлиги бўйича талабларни 
қамраб олади.

---