Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлиги муҳаммад ал-хоразмий номидаги



Download 4,05 Mb.
Pdf ko'rish
bet43/87
Sana28.05.2022
Hajmi4,05 Mb.
#614253
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   87
Bog'liq
28-29-aprel

y
ki
– реальный выход нейронной сети; 
d
i
– желаемый (идеальный) выход нейронной сети. Для каждого слова из 
тестовой выборки реальные выходы вычисляются 10 нейронными сетями 
распознавания разных чисел. Нейронная сеть, которая имеет максимальное 
выходное значение, и является нейронной сетью распознавания данного слова. 
И слово, распознанное нейронной сетью, является результатом распознания. [2] 
В результате проделанной работы предложена модель распознавания речи 
на основе искусственных нейронных сетей. Также была предоставлена 
информация о системах и процессах распознавания речи. 
Литература: 
1.
Hui Liu, in Robot Systems for Rail Transit Applications, 2020 
2.
Ле н.в., Панченко д.П. «Распознавание речи на основе искусственных нейронных сетей» - Технические
науки в России 
и за рубежом: материалы 
междунар. 
заоч. 
науч. конф., Москва, 2011. 
 
ЭКСПЕРТ ВА СУНЪИЙ ИНТЕЛЛЕКТ ТИЗИМЛАРИ 
Ш.А. Акбарова (ТДТУ, катта ўқитувчи) 
К.Т. Абдурашидова (ТАТУ, доцент) 
Замонавий жамиятда тобора ўсиб бораётган ахборот оқими, ахборот 
технологияларининг турли-туманлиги, компьютерда ечиладиган масалалар-
нинг мураккаблашуви ушбу технологиялардан фойдаланувчининг олдига бир 
қатор вазифаларни қўйди. Керакли вариантларни танлаш ва қарор қабул қилиш 
ишларини инсондан компьютерга ўтказиш масаласи юзага келади. Бу вазифани 
ечиш йўллардан бири – бу эксперт тизимларини яратиш ва фойдаланиш 
саналади. Эксперт ўзидан келиб чиқиб шароитни таҳлил этади ва нисбатан 
фойдали ахборотни аниқлаб олади, чорасиз йўллардан воз кечган ҳолда қарор 
қабул қилишнинг энг мақбул йўлларини вужудга келтиради.
Эксперт тизимида маълум бир предмет соҳасини ифодалайдиган билимлар 
базасидан фойдаланилади. 
Эксперт тизими
– бу айрим мавзу соҳаларида билимларни тўплаш ва 
қўллаш, уюштириш усуллари ҳамда воситалари мажмуидир. Эксперт тизими 
мутахассисларнинг юқори сифатли тажрибасига суянган ҳолда қарорни танлаш 
чоғида муқобил вариантлар кўплиги учун янада юқори самарага эришади. 
Стратегияни тузиш пайтида янги омилларни баҳолаб, уларнинг таъсирини 
таҳлил этади.
Эксперт тизимлари сунъий интеллектдан фойдаланишга асосланган. 
Сунъий интеллект
ақлий хатти–ҳаракатларга нисбатан компьютер 
тизимининг қобилияти тушунилади. Кўпинча бунда инсон фикрлаши билан 
боғлиқ қобилият англанади.
Эксперт тизимларини ахборот тизимлари синфи сифатида кўриб чиқиш 
мумкин. У фойдаланувчининг розилигидан қатъий назар маълумотларни 


104 
таҳлил ва таҳрир эта олувчи, қарорни таҳлил этиб қабул қиладиган, таҳлилий-
таснифий вазифаларни бажара оладиган маълумотлар ва билимлар базасига эга. 
Жумладан, эксперт тизимлари келадиган ахборотларни гуруҳларга бўлиб 
ташлай олади, хулоса чиқаради, идентификациялайди, ташхис қўяди, 
башоратлашга ўргатади, шарҳлаб беради ва ҳоказо.
Эксперт тизимининг бошқа ахборот тизимларидан афзалликлари 
қуйидагича:
1.
яқин даврларгача компьютерда ечиш қийин ёки умуман ечиб 
бўлмайдиган деб саналувчи мураккаб масалаларнинг янги синфини ечиш, 
оптималлаштириш ва (ёки) баҳосини олиш имконияти; 
2.
дастурчи бўлмаган фойдаланувчига (пировард фойдаланувчилар) ўз 
тилида суҳбат юритиш ва компьютердан самарали фойдаланиш учун ахборотни 
визуализациялаш усулларини қўллаш имкониятини таъминлаш; 
3.
янада ишончли ва малакали хулоса чиқариш ёки қарор қабул қилиш 
учун эксперт тизимини мустақил ўрганиш, билимлардан фойдаланиш 
қоидалари, маълумотлар, билимларнинг тўпланиши; 
4.
фойдаланувчи ахборот йўқлиги туфайли ёки ахборотнинг ҳаддан зиёд 
ранг-баранглиги, ёки ҳатто компьютер ёрдамида ҳам одатдаги қарорни қабул 
қилишнинг чўзилиб кетилиши туфайли еча олмайдиган саволлар ёки 
муаммоларни ҳал этиш; 
5.
такомиллашган 
асбоблар ва 
ушбу тизимдаги фойдаланувчи 
мутахассиснинг шахсий тажрибасидан фойдаланиш ҳисобига якка тартибдаги 
ихтисослашган эксперт тизимларини яратиш имконияти; 
6.
эксперт 
тизимининг асоси қарор қабул қилиш жараёнини 
шакллантириш мақсадида тузилган билимлар мажмуи (билимлар базаси) 
саналади. 

Download 4,05 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   87




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish