Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларни ривожлантириш вазирлиги тошкент ахборот технологиялари университети

Инфрақизил канал
хам симларисиз ахборот узатишни таминлайди, 
чунки алоқа учун инфра қизил нурланиш ишлатилади (телевизорларнинг 
масофадан бошқариш қурилмаси каби). Радио каналга қараганда уларнинг 
асосий афзаллиги электромагнит тўсиқларга сезгир эмас, бу хусусияти саноат 

---

316 
корхоналарда ишлатиш имконини беради. Бу холатда хақиқатдан узатиш 
қуввати катта бўлиши талаб қилинади, сабаби бошқа хеч қандай иссиқлик 
нурланиш (инфрақизил) манбалари тасир қилмаслиги учун. Инфрақизил 
алоқа хавода чанг миқдори кўп бўлган шароитда хам ёмон ишлайди.
Инфрақизил канал бўйлаб ахборот узатишнинг чегара қиймати 5–10 
Мбит/с дан ошмайди. Ахборотни сир тутиш имконияти хам радиоканал 
холатидек, йўқ. Радиоканал каби узатиш ва қабул қилиш қурилмалари 
нисбатан қиммат. Бу санаб ўтилган камчиликлар туфайли инфрақизил 
каналидан кам фойдаланадилар. Инфрақизил канал икки гурухга бўлинади:

кўриш масофасидаги каналлар, буларда алоқа нур орқали амалга 
оширилади. Нур узатиш қурилмасидан тўғри қабул қилиш қурилмасига 
йўналтирилади. Бу холда алоқа тармоқ компьютерлари ўртасида тўсиқ 
бўлмаган холдагина амалга ошади. Кўриш масофасидаги каналнинг ахборот 
узатиш масофаси бир неча километрга етади; 

тарқалган нурланишдаги каналлар, бу турдаги канал пол, шифт, девор 
ва бошқа тўсиқдан қайтган сигналларда ишлайди. Тўсиқлар бу холда 
қўрқинчли эмас, лекин алоқа фақат бир бино чегарасида амалга ошади.
Табийки мавжуд симсиз алоқа каналлари «шина» топологиясига тўғри 
келади, сабаби ахборот хамма абонентларга бир вақтнанг ўзида узатилади. 
Лекин тор йўналтирилган ахборот узатишни ташкил қилинган тақдирда 
хохланган топология (халқа, юлдуз ва бошқа) учун радиоканални ва худди 
шунингдек инфрақизл каналини тадбиқ қилиш мумкин.
3-амалий иши