Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларини

+
 
-
 
5.4-расм. 
R
1
R
2
5.5-расм.
Бунда 

- қопламалар орасида жойлаштирилган диэлектрикнинг 
диэлектирик сингдирувчанилиги. 
Конденсаторнинг сиғими унинг қопламалари орасидаги потенциаллар 
айирмасини бир бирликка ошириш учун қопламаларга қанча миқдорда заряд 
бериш кераклигини кўрсатади
.  
Сферик конденсатор радиуслари R
2
>R
1
бўлган иккита концентрик сфера 
шаклидаги қопламалардан иборат бўлади (5.5-расм). 
Ички қопламага q>0, ташқи қопламага эса q<0 заряд берилган бўлсин. 
Бизга Маълумки, зарядланган сфера фазаси ўзидан ташқарида электр майдон 
ҳосил қилади. Қопламалар мусбат ва манфий зарядлар билан 
зарядланганликлари учун улар томонидан ҳосил қилинган электр майдони 
ташқи қопламанинг ташқарисида бир-бирини йўқотади. Шунинг учун 
конденсатор қопламалари орасидаги майдон ички қопламанинг q заряди ҳосил 
қилган майдондан иборат бўлади:

















1
2
2
1
2
2
0
2
0
1
1
4
4
4
4
0
2
1
0
R
R
q
r
dr
q
r
q
dr
d
r
q
R
R
r
E
E











У ҳолда
C = q/(

1
- 

2
) =4

о

R
1
R
2
/(R
2
- R
1
) (5.7) агар R
2 
- R
1
= d 

R
1
бўлса
C = 

0

S/d бунда S = 4

R
2
-конденсатор ички қопламасининг юзаси. 
Цилиндрик конденсатор -умумий ўққа эга бўлган ва бир-бирига 
кийдирилган иккита юпқа деворли метал цилиндрдан иборат қурилмадир (5.6-
расм). R
1
радиусли ички қопламага мусбат, R
2
радиусли ташқи қопламага 
манфий q заряд берилган бўлсин. Сферик конденсаторлар учун кўрсатилган 
шартларга кўра қопламалар орасида мужассамлашган электр майдон ички 
қопламанинг зарядлари томонидан ҳосил қилинади.