Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги

Qirollik moliyasi
udovik IX tanga-chaqa zarb etishda feodallar bilan raqobat qildi. U boshqa gersog va graflarning tanga-chaqa pul chiqarish va uni amalda yurgizishini bekor qilmasa ham qirollik tanga-chaqa pulining shu gersog va graflar-ning mulklarida o`zlariniki bilan bab-baravar yurgizilishiga monelik qil-maslikka o`z vassallarini majbur etdi. Natijada eng salmoqli qirollik tanga-chaqa puli odatda feodallarning yomon sifatli pullarini siqib chiqarardi. XIII asr o`rtalarida qirol budjeti juda o`sdi. Savdo-sotiqdan, sanoat va qirollik yer-mulklaridan (savdo-sotiq iqtisodiy jihatidan rivojlangan rayon-lardagi) keladigan daromadlarning tobora ko`payib borishidan tashqari, Ludovik IX xazinani boyitish maqsadida feodallarning tanho yerlaridan ustalik bilan foydalandi. Ludovik IX zamonida yirik feodallardan undirila-digan vassallik to`lovi yuqori darajada oshdi. Qirol o`z vassallaridan ko`p daromad olgani singari shahar-kommunalardan ham o`shanchalik ko`p daromad olardi. Fransuz cherkovi "in`om" sifatida qirolga katta-katta aqcha to`lardi. Ludovik IX davrida bevosita qirol xazinasiga kelib tusha-digan salb solig`i davlatning doimo olib turadigan solig`i rolini o`ynadi. Umuman Ludovik IX davrida qirollik daromadlarining o`sishi o`sha za-monda Fransiyaning xo`jalik jihatdan yuksala borganligini ochiqdan-ochiq ko`rsatar edi. Pul xo`jaligining rivojlana boshlashi, shaharlar, sanoat va savdo-sotiqning o`sishi oqibatida mamlakatning siyosiy jihatdan markaz-lashuvi xalq xo`jaligi barcha tarmoqlarining taraqqiy qilishiga ijobiy ta`sir ko`rsatdi.

Shunday qilib, XIII asrda Fransiyaning ijtimoiy va davlat tuzumida yuz bergan o`zgarishlar tabaqa-vakillik monarxiyasining kelib chiqishi uchun zamin hozirladi.