Zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

Davlatning vazifalari quyidagi jihatlarga ega:

• 
  funksiyaning mavjud bo‘lishini (amalga oshishini) taqozo etadi;
  
• 
  uning amalga oshishidan oldin yuzaga keladi;
  
• 
  funksiyaga nisbatan obyektiv xarakterga ega;
  
• 
  funksiyaning mazmunini belgilab beradi;
  
• 
  funksiyaning shakl va metodlariga ta'sir qiladi;
  
• 
  funksiyasiz davlatning birorta ham vazifasi hal etilmaydi;
  
• 
  bitta funksiya orqali davlatning bir qator vazifalari bajarilishi yoki aksincha bo‘lishi mumkin;
  

S
Maqsad bu muayyan davlatning taraqqiyotidagi keyingi bosqichda erishmoqchi bo'lgan holati bo‘lsa (masalan, fuqarolik jamiyatini shakllantirish, huquqiy demokratik davlat barpo etish), vazifa esa ushbu maqsadga erishish uchun hal etilishi lozim bo‘lgan masalalar, funksiya vazifalar yechimiga yo‘naltirilgan faoliyat yo‘nalishidir.
huni qayd etish lozimki, “maqsad”, “vazifa”, “funksiya” tushunchalari bir-biridan ajralmas bo‘lib, davlatning maqsad va vazifalariga mos kelish davlat funksiyasining asosiy belgisini tashkil etadi.
Davlat va jamiyat taraqqiyotining muayyan bosqichida ular oldiga ma'lum bir vazifalarning qo‘yilishi tegishli funksiyalarni amalga oshirish zaruratini keltirib chiqaradi, chunki davlatning funksiyalari amalga oshirilmagan taqdirda uning vazifalari ham amalga oshmay qoladi. Vazifa bir tomondan ma'lum xususiyatga ega bo‘lmagan biror-bir maqsadga erishish zaruratini, ikkinchi tomondan esa ma'lum faoliyat turini amalga oshirish zaruratini taqozo etadi.
Vazifa va funksiyalarning o‘zaro nisbatida funksiyalar emas, balki vazifalar hal qiluvchi ahamiyatga ega bo‘ladi. Davlatning funksiyalari bu uning vazifalari emas, garchi ular bu vazifalar bilan bog‘langan va hatto ularga bevosita bog‘liq bo‘lsa ham, vazifalar davlatning hamda davlat funksiyalarining rivojlanishi uchun bosh asos hisoblanmaydi, chunki ularning o‘zlari jamiyatning iqtisodiy va siyosiy ehtiyojlaridan kelib chiqadi, uning rivojlanish qonuniyatlari bilan belgilanadi va har bir davlatning milliy-tarixiy hamda boshqa xususiyatlariga bog‘liq bo‘ladi.
Shunday qilib, vazifa bir tomondan ma'lum xususiyatga ega bo‘lmagan biror-bir maqsadga erishish zaruratini, ikkinchi tomondan esa ma'lum faoliyat turini amalga oshirish zaruratini o‘z ichiga oladi. Davlatning funksiyalari uning vazifalariga bog‘liq bo‘ladi, chunki vazifalar funksiyalarning mavjudligini va ularning mazmunini belgilaydi, ularni amalga oshirish shakl va usullariga ta'sir ko‘rsatadi. Funksiyalar mazmuni, davlatning qanday faoliyat olib borayotganligi, shu muhitda boshqaruv harakatlarini qay yo‘sinda yuritayotganligi, uning tegishli organlari nima bilan shug‘ullanayotganligini ko‘rsatadi.
Davlat faoliyatining ayrim bosqichlaridagi funksiya va vazifalari o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqlik muammosi ham ichki, ham tashqi funksiyalarga tatbiqan hal qilinadi, zero ularning yuzaga kelishining tarixiy sabablari tegishli ravishda davlat rivojlanishining ichki obyektiv qonunlari va tashqi shart-sharoitlarga bog‘liq bo‘ladi.
Bir rivojlanish bosqichida turgan har qanday davlatlar bir xil mazmunli funksiyalarga ega bo‘lsalarda, ularning mohiyati, shakllari va ayniqsa, amalga oshirish usullaridagi farqlar jiddiy bo‘lishi mumkin. Bu esa shuni anglatadiki, har bir bosqichga boshqa rivojlanish bosqichlaridagi funksiyalarga o‘xshamagan “o‘z” funksiyalari xos bo‘ladi va davlatning yangi bosqichga o‘tishi bilan uning funksiyalari qisman yoki to‘liq o‘zgaradi. Binobarin, yangi funksiyalar paydo bo‘ladi, biroq mavjud funksiyalarning ko‘pchilik qismi shaklini o‘zgartiradi va yangicha mazmun kasb etadiki, buni O‘zbekiston Respublikasining rivojlanish jarayonida kuzatish mumkin.