Zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

14.6. HUQUQDAGI BO‘SHLIQLAR VA ULARNI BARTARAF QILISH YO‘LLARI

D

Huquqdagi bo‘shliq – bu huquqiy doiradagi ijtimoiy munosabatlarning amaldagi qonunchilikda huquq normalari bilan qisman yoki to‘liq tartibga solinmaganligi. Huquqdagi bo‘shliqni to‘ldirish usullari: yangi normativ-huquqiy hujjatlarni yaratish; huquq yoki qonun analogiyasini qo‘llash.
avlat va huquq hodisalari jamiyatdagi boshqa voqyeliklar bilan birgalikda doimo rivojlanishda bo‘ladi. Binobarin, jamiyat hayotiga ta'sir qiluvchi omillar natijasida ijtimoiy munosabatlar murakkablashib boradi. Bu esa huquq ijodkorining huquq tizimini mazkur jarayonga mos ravishda muntazam shakllantirib va takomillashtirib borishini talab etadi. Huquq normalari mavjud va kelgusi ijtimoiy munosabatlarni qanchalik e'tiborga olgan holda yaratilmasin, bunda jamiyatdagi barcha o‘zgarishlarning doirasini qamrab olish imkoniyati mavjud emas.
Milliy qonunchilikda qonun hujjatlarida bo‘shliq mavjud bo‘lsa, qonun yoki huquq analogiyasi qo‘llanilishi mumkinligi belgilab qo‘yilgan. Xususan, O‘zbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksining 5-moddasiga asosan fuqarolik huquqiy munosabatlari qonun hujjatlari yoki taraflarning kelishuvi bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri tartibga solinmagan hollarda fuqarolik qonun hujjatlarining o‘xshash munosabatlarni tartibga soluvchi normasi qo‘llaniladi (qonun o‘xshashligi). Agar qonun o‘xshashligidan foydalanish mumkin bo‘lmasa, taraflarning huquq va burchlari fuqarolik qonun hujjatlarining umumiy negizlari va mazmuni (huquq o‘xshashligi)ga hamda odillik, oqillik va adolat talablariga amal qilgan holda belgilanadi.