|
4-§ Тинтув ва олиб қўйиш натижаларини
қайд этиш
Тинтув ва олиб қўйишнинг тергов ҳаракатлари сифатидаги да-
лилий аҳамияти уларнинг ўтказиш жараѐни ва натижаларини тўла ва
объектив қайд этишга узвий боғлиқдир. Тинтув ва олиб қўйиш баѐн-
номалари, уларнинг натижалари қандай бўлишидан қатъи назар, улар
ўтказилгандан сўнг тузилади. Баѐннома тинтув ва олиб қўйишни қайд
этишнинг асосий воситаси ҳисобланади. Баѐнномада тинтув ва олиб
қўйиш қачон, ким томонидан, қаерда, қандай иш бўйича, кимнинг
ҳузурида ўтказилганлиги ва унинг натижалари қандай бўлганлиги
кўрсатилади. Баѐнномада топилган ва олиб қўйилган предметлар
тўғрисида тўла маълумотлар кўрсатиб ўтилади. Объектларнинг уму-
мий ва хусусий белгиларини иложи борича аниқроқ кўрсатишга ҳара-
кат қилинади: шакли, ҳажми, ранги, ундаги ҳар хил рақам ва ѐзувлар-
нинг мавжудлиги ва бошқалар. Объектларнинг сифат хусусиятларига
алоҳида эътибор берилади: янги, эски, муомалада бўлган ва ҳоказо.
Агар бир турдаги предметлар олиб қўйилса уларнинг миқдори ѐзув
билан кўрсатилади.
Қимматбаҳо қоғозлар, чек ва омонат дафтарчалар, аккредитив ва
ҳоказоларни олишда уларнинг реквизитлари баѐнномада қайд этила-
ди. Хорижий ва миллий валюта алоҳида кўрсатилади (масалан, Ўзбе-
кистон Республикаси банкининг 500 қийматидаги билети – 1000 до-
на). Агар ўғирланган пулларнинг рақамлари маълум бўлса, баѐннома-
га ҳар бир купюра серия ва рақами киритилади.
Ҳужжатларни олишда уларнинг мақсади, реквизитлари, ҳолати:
қўл ѐзмаларни олишда – ҳар бир бетнинг биринчи ва охирги иборала-
ри кўрсатиб ўтилади.
Тинтув қилинувчи олиб қўйилаѐтган предметлар қимматбаҳо
металлардан тайѐрланганлигини таъкидласа, ҳар бир предмет батаф-
сил таърифланиши, уларда проба бор ѐки йўқлигини кўрсатиш зарур.
Таърифлаѐтганда, агар буюмларда проба белгиларига ўхшаган аломат
бўлса ҳам «тилла узук», «тилла занжир» каби шаклда таърифламас-
лик зарур. Баѐнномада «сариқ металлдан ишланган узук», «сариқ ме-
таллдан ишланган занжир» деб кўрсатиш зарур. Антиквар буюмларни
таърифлашда улардаги фирма белгилари ва ҳоказоларни чизиб олиш
мумкин.
Яширин жойлар, уларнинг ниқобларини таърифлашга алоҳида
эътибор бериш лозим. Баѐнномада қайси буюмлар ўз хоҳишига кўра
берилганлиги қайд этилиши зарур.
Агар тинтув ѐки олиб қўйиш давомида техник воситалардан
фойдаланилган бўлса, у ҳолда баѐнномада ускуналарнинг номи ва ту-
ри, шунингдек, тинтув ва олиб қўйишда ҳозир бўлган шахсларни тех-
ник воситаларни қўллаш ҳақида огоҳлантирилганликларини қайд
этиш керак.
Баѐнноманинг сўнгги қисмида қандай предметлар олинганлиги,
қандай ўралганлиги, кимга ва нима сақлаш учун топширилганлиги
кўрсатиб ўтилади. Тинтув ва олиб қўйиш баѐнномаси уч нусхада ту-
зилади. Биринчи нусхаси ишга бириктириб қўйилади. Иккинчи
нусхаси тинтув қилинувчи, олиб қўйилувчи ѐки унинг вакилларида
қолади ва улар биринчи нусхада иккинчи нусхани олганликлари
тўғрисида имзо чекадилар. Учинчи нусха олинган объектлар билан
бирга ашѐвий далилларни сақлаш камерасига топширилади. Ориги-
нал ва нусханинг барча бетлари терговчи, холис ва тинтув ѐки олиб
қўйишнинг бошқа иштирокчилари ҳамда тинтув қилинувчи ѐки олиб
қўйиш ўтказилган идора вакиллари томонидан имзоланади.
Баѐннома ѐзиш билан бирга, далилларни қайд этишнинг бошқа
усуллари ҳам ишлатилиши мумкин: режа тузиш, расмга олиш, видео-
тасмага тушириш ва ҳоказо. Режа ва схемаларда топилган яширин
жойлар тасвирланади, асосийси – яширин жойнинг ўзи, объектлар
қандай жойлашганлиги акс эттирилади.
Расм олиш ва видеотасмага тушириш ҳам шу асосда амалга
оширилади: кузатиш имконини берадиган асосий ва батафсил
кўриниш олинади. Асосий тасвирда топилган яширин жой ва ундаги
объектлар, батафсилида яширин жойдан олинган объектлар қайд эти-
лади. Объектларни, уларнинг умумий, хусусий ва фарқловчи хусуси-
ятларини аниқ кўринадиган қилиб тасвирга тушириш лозим.
Агар олинган катта ҳажмдаги объектларни ишга бириктириш-
нинг иложи бўлмаса, уларни қонунга биноан расмга тушириш зарур.
Сифатли фотосуратлар жиддий далилий базани ташкил қилади:
яширин жойларнинг мавжудлиги, турлари ва хусусиятларидан дало-
лат беради; предметларни алмаштириб қўйиш имконини йўққа чиқа-
ради.
Олинган пуллар ва қимматбаҳо буюмлар эртаси куниѐқ тегишли
ички ишлар органининг молиявий бўлимларига топширилиши зарур.
Қимматбаҳо буюмлар ва тошларнинг ҳақиқийлиги, пулларнинг
ҳақиқийлиги ва уларда маълум бир шахснинг бармоқ излари
мавжудлигини экспертиза йўли билан текшириш зарур бўлган ҳоллар
бундан мустаснодир.
Do'stlaringiz bilan baham: |
