Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти

Марказли (узловой) суратга олиш.
Криминалистик нуқтаи 
назардан воқеа содир бўлган жойда ѐки унинг айрим ҳудудида 
мавжуд бўлган айрим предметларни суратга олиб қўйиш муҳим 
аҳамиятга эга. Кўп ҳолларда бундай муҳим марказли объект воқеа 
содир бўлган жойдаги мурда ва унинг атрофидаги излар, қон доғлари, 
жиноят қуроллари бўлиши мумкин. 
Ўғирлик содир бўлган жойдаги эшик, дераза ҳолати, омборнинг 
очиқ қолиши, авария содир бўлганда автомобиль ҳалокати ва ҳоказо-
ларни алоҳида тасвирлаш мумкин. Масалан, мурдадаги жароҳатлар, 
бузилган эшик, дераза, девор ва бошқа тўсиқлардаги бузиш қуроли-
дан қолган излар, ўқ отиш қуролидан қолган излар мазкур усул билан 
суратга олинади. 
Г) 
Деталли суратга олиш.
Деталли суратга олишнинг асосий 
вазифаси, майда деталларни (далилий ашѐларни) суратга олишдир. 
Масалан, мослама, калит, темир, ѐғоч ва бошқа материалнинг майда 
қисмлари, қўл излари, отилган ўқ ва гильзалар, синган шиша парча-
лари ва шу каби бошқа объектлар суратга олинади. Деталли суратга 
олишнинг марказли усулидан фарқи шундаки, айрим деталл, ашѐвий 
далилларни жойдан олиб кетиб, махсус хона ва алоҳида шароитда су-
ратга олиш мумкин. Шу билан бирга суратга олинаѐтган объектнинг 
натурал размерини кузатиш мақсадида унинг ѐнига ўлчов асбоби 
(чизғич), сантиметрли лента қўйиб суратга олинади. 
Ҳодиса жойини суратга тушириш ҳодиса содир бўлган жойдаги 
теварак муҳитни, ундаги предметларни, топилган изларни, жиноят 
қуролларини ва мурдани акс эттириш мақсадида амалга оширилади. 
Уни турли нуқталардан амалга ошириш тавсия этилади. 
Тинтув вақтида суратга тушириш унинг натижаларини акс этти-
ришга қаратилади. Бунда тинтув олиб борилган жой, хуфия жойлар, 
жойлашуви, омборлар, тинтув вақтида топилган предметлар суратга 
туширилади. 
Тергов эксперименти вақтида суратга олиш у амалга оширила-
ѐтган атроф муҳитни ҳамда эксперимент, ҳам унинг алоҳида этаплари 

---

ва натижаларини акс эттиришга қаратилади. Бу фотографик усулда 
кўриш мумкинлигини текширувчи, бирор бинога маълум бир йўл би-
лан кириш мумкинлигини текширувчи, объектларни у ѐки бу жойда 
жойлаштириш мумкинлигини текширувчи тергов эксперименти 
натижаларини мустаҳкамлайди.