Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти

риш даврида турли таъм сезиш ҳолатлари бўлдими? 
Гувоҳлар ва жабрланувчилардан ҳодиса содир бўлган жойда вазият 
ўзгардими, ѐнғинни ўчириш қандай ўтди – шу каби сўроқларга жавоб 
олишлари керак; қандай далилий ашѐлар, айнан қайси жойда топилди; жа-
брланганлар қаердан ва қайси шароитда қутқариб олинди; ўтда қайси мол-
мулк куйиб кетди; объектдаги дастлабки ѐнғин ўчирадиган восита қандай 
ҳолатда эди, ѐнғин чиққан жойда четдан шубҳали шахс пайдо бўлмадими, 
ѐнғин келиб чиқиш сабаблари ва айбдорлари тўғрисида қандай таклифлар 
айтилмоқда, улар нималарга асосланган ва ҳоказо. 
Ёнғин чиққан объектда хавфсизлик ҳолатини аниқлаш учун ѐнғинга 
қарши тартиб қоидалар бузилишга ким ва қандай тарзда йўл қўйди, иси-
тиш тизими, ѐритгич, вентиляция, газ ва сув таъминотининг ҳолати, 
ѐнғинга қарши воситалар ҳолати қандай эди, объектда портловчи, ѐнувчи 
ва ўз-ўзидан аланга оладиган моддалар бор эдими, ѐнғиндан олдин порт-
лаш юз бермадими, ѐнғин чиқишига сабаб бўладиган бошқа сабаб ва ша-
роитлар йўқмиди? 
Гумон қилинган одамни текширувдан ўтказиш, ҳодиса содир бўлган 
жойни кўздан кечириш жараѐнида суриштирув органи ходимлари дастла-
бки тезкор-қидирув тадбирлари ўтказишда ѐнғин чиқишига шубҳа 
қилинган шахсни қўлга олишлари керак. Терговчи уни қўлга олиш асосли 
эканлигини текшириши ва уни айбли ѐки айбсизлигини исботловчи да-
лиллар йиғишга киришиши зарур.
Тажрибадан маълумки, қасддан ўт қўйганлар кийимида ва танасида 
ѐнувчи моддалар изи, ҳиди, куйдирган жойининг ўрни, доғи қолади; 
кийим чўнтагида олов тутатгич воситалари, унинг қисмлари бўлади. Бу-
лар мазкур иш бўйича ашѐвий далиллар бўлиши мумкин. 
Гумон қилинган одамнинг кийими, пойабзали, баданини кўздан ке-
чира бориб, қаерда, қандай доғ қолганлигини аниқ қайд этиш, уларнинг 

---

шакли, ҳажми, ранги, ҳидини белгилаш, қуйдириб олган кийими, со-
чи,боши, юзи ва қўлини синчиклаб текшириш зарур. 
Гумон қилинган одам пойабзалига алоҳида аҳамият бериш керак. 
Чунки унда тупроқ зарралари, ўт, кул, барг, шунингдек ѐнувчи модда изи 
қолиши мумкин. Бундай пойабзал экспертиза учун юборилиши шарт.