Zbekiston respublikasi a. Navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti

n
1
va 
m
1 
lar orqali tajriba va nazorat guruhlarining sinov 
oxiridagi musiqiy-nazariy bilimlarni o’zlashtirish darajalarini (% xisobida) 
belgilab oldik. Bundan tashkari biz X
1
va I
1
lar orqali mos ravishda tajriba va 
nazorat guruhlaridagi o’zlashtirish ko’rsatkichlarini belgilagan xolda 2-jadval 
asosida quyidagi 3-tanlanma taksimoti jadvalini to’zdik. 
P
1
=
 
(
 
 
)
 
3-jadval 
O’quvchilarning musiqiy-nazariy bilimlari ko’rsatkichlarining atksimoti. 
Tajriba-sinov guruhlari bo’yicha 
Nazorat guruhlari bo’yicha 
X
1 
: 3, 4, 5 
U
1 
:
3, 4, 5
P
1
: P
1
=0,169, P
2
=0,447, P
3
=0,384 
q
1
:
q
1
=0,28, q
2
=0,49, q
3
=0,23

---

70 
Tajriba-sinov guruhlarida olib borilgan ishlar o’quvchilarning musiqiy-
nazariy bilim, tushuncha va umummusiqiy madaniyatida ijobiy o’zgarishlar 
bo’lganligi ularda ma’naviy-estetik tarbiyalanganlik darajalarini ham ancha 
o’sishiga olib keldi. Bunda tajriba-sinov guruhlardagi o’zgarishlar nazorat-sinov 
guruhlardagidan sezilarli darajada farq qilishi kuzatildi. F
x
va F
i
lar orqali taksimot 
konunlarini belgilab olib, asosiy:N
o 
: F
x
=F
i
gepotizaga karama-karshi mukobil N
1
: 
F
x
≠F
i
gepotizani oldiga suramiz. Bu gepotezalarni tekshirish maksadida biz 
Pirsonning quyidagi ikki tanlanma X
2
statistikasidan foydalandik: 
Demak, x
2
=6,8>5,99=t
0.95
(2), bu esa o’z navbatida 95% ishlash bilan N
o
gepotezani rad etib. N
1 
gepotezaning to’g’riligini tasdiqlaydi. 
Shunday qilib, tajriba va nazariy guruhlarida olib borilgan ishlar tahlili 
asosida biz tajriba guruhlarida olib borilgan ishlar nazorat guruhlaridagidan 
samarador ekanini ko’ramiz. Buni aniklash maksadida dastlab har ikki 
guruhlardagi tanlanma harakteristikalarini uchinchi jadval asosida xisoblaymiz. 
Nixoyat har ikki guruh uchun muxim tavsiflardan biri variatsiya 
koeffisentlarini xisoblaymiz: 
Statistikadan ma’lumki, agar variatsiya koeffisenti kiymati 30%dan 
oshmasa, urta-urta kiymatni to’g’ri ifoda etadi. Bunda: 
V
s
=16,11%<30%<57,67%=V
y 
Shu tariqa tajriba guruhlarida olib borilgan ishlar samarali ekanligi 
asoslandi.