Ўзбекистон респубикаси

2. Товарнинг рақобатбардошлиги – бу унинг нисбий тавсифи бўлиб, ушбу товарнинг рақобатчи товаридан, биринчидан, айнан битта ижтимоий эҳтиёжга мослиги бўйича, иккинчидан эса ушбу эҳтиёжни қондириш харажатлари бўйича фарқларини акс эттиради.
Товарнинг рақобатбардошлиги кўрсаткичларнинг учта гуруҳи билан тавсифланади:

• 
  фойдалилиги (сифати, фойдаланиш самараси ва ҳ.к.);
  
• 
  истеъмолчининг эҳтиёжларини ушбу буюм воситасида қондиришда истеъмолчининг харажатлари (сотиб олиш, фойдаланиш, техник хизмат кўрсатиш, таъмирлаш, утиллаштириш ва ҳ.к.);
  
• 
  таклифнинг рақобатбардошлиги (маҳсулотни бозорга чиқариш усули, етказиб бериш ва тўлов шартлари, сотиш каналлари, сервис хизмати ва ҳ.к.).
  

Маҳсулотнинг рақобатбардошлик параметрлари (1.1-расм) меъёрий (товарнинг стандартлар, техникавий шартлар, қонунчиликка мувофиқлиги), техник (товарнинг қўлланиш соҳаси, ишончлилиги, узоқ муддат хизмат қилиши, қуввати ва бошқаларни белгилаб берувчи технологик хоссалари), иқтисодий (истеъмолчининг товарни сотиб олиш, ишлатиш ва утиллаштириш харажатлари даражаси, яъни истеъмол нархи) ва ташкилий (чегирмалар тизими, етказиб беришнинг бутлиги, етказиб бериш муддатлари ва шартлари ва ҳ.к.) каби параметрларга бўлинади.
3. Маҳсулот сифати – корхона фаолиятининг энг муҳим кўрсаткичи. Маҳсулот сифатини ошириш муайян даражада корхонанинг бозор шароитларида яшаб қолиши, илмий-техника тараққиётининг суръатлари, ишлаб чиқа-риш самарадорлигининг ўсиши, корхонада фойдаланиладиган ресурсларнинг барча турларини иқтисод қилишни белгилаб беради.
Сифат тушунчасининг аниқ-иқтисодий изоҳлари етарли даражада кўплаб мавжуддир.
ISO 9000:2005 халқаро стандартига мувофиқ «сифат» – бу маҳсулотнинг хоссалари ва тавсифлари мажмуи бўлиб, улар маҳсулотга белгиланган ёки кутилаётган эҳтиёжларни қондириш қобилиятини бахш этади.




1.1-расм. Маҳсулотнинг рақобатбардошлик параметрлари.

Халқаро стандарт сифатни – товар қандай мақсадларга мўлжалланган бўлса, шу мақсадларга мос бўлиши учун товарга берилган унинг ўзига хос хоссалари, шакли, ташқи кўриниши ва қўлланиш шартларининг мажмуи сифатида таърифлайди. Барча бу элементлар сифатга қўйиладиган талаблар билан белгиланади, бу талаблар лойиҳалаш босқичида буюмнинг техник тавсифлари, конструкторлик ҳужжатлари ва техникавий шартларда акс эттирилиб, хом ашё сифати, конструктив ўлчамлари, ранг-тусларнинг бирлиги, жилоси ва ҳоказоларни кўзда тутади.