Ўзбекистон иқтисодчилари XIII форуми

“маҳсулотларни сотиб олиш тизими”
агросаноат мажмуасининг муҳим бўғини ҳисобланади. Аммо сотиб олиш тизимининг 
номукаммаллиги сабабли, ҳар йили мева-сабзавот маҳсулотларининг 2 млн. тоннадан ортиғи 
истеъмолчига етиб бормайди. Етиштирилган мева-сабзавот маҳсулотларининг 60 фоиздан ортиғи 
(12,4 млн тонна) деҳқон хўжаликлари ва аҳолининг шахсий ёрдамчи хўжаликларига тўғри келиши 
мева-сабзавотларни сотиб олишнинг мавжуд тизимида қийинчиликлар туғдиради. Юридик шахс 
ташкил этилган деҳқон хўжаликларининг улуши 10%дан ҳам кам. Шу билан бирга, деҳқон 
хўжаликлари билан шартнома тузиш ва юридик шахс ташкил қилмасдан ўзаро ҳисоб-китоб қилиш 
механизми мавжуд эмас.
Юридик шахс ташкил қилмасдан деҳқон хўжаликлари билан шартнома тузиш ва ўзаро ҳисоб-
китоб қилиш механизмини ишлаб чиқиш зарур. 
3. Экспортнинг диверсификациялашмаганлиги. 
Мамлакатимиз ҳар йили 1,4 млн тоннага яқин (1,2 млрд доллар) янги ва қуритилган мева-
сабзавотларни экспорт қилади. 2020 йилда пандемия туфайли 1,48 млн тонна (1,009 млрд доллар) 
экспорт қилинди. Қиймат нуқтаи назаридан, бу кўрсаткич асосий савдо бозорларининг 
конъюнктурасига қараб ўзгаради. 
Ўзбекистон маҳсулотларининг асосий бозори Россия, Қозоғистон, Қирғизистон, Покистон ва 
бошқа мамлакатлар. Қозоғистон, Қирғизистон ва Афғонистон мамлакатлари географик яқинлиги 
билан эмас, балки учинчи давлатлар билан савдо қилишда афзалликлар ва рақобатбардош 
устунликларга эга. Қозоғистон ва Қирғизистон Евроосиё иқтисодий иттифоқининг аъзоси бўлиб, 
уларга Ўзбекистон маҳсулотларини Россияга қайта экспорт қилиш имконини беради(3-жадвал). 
 
3-жадвал 
Мева-сабзавот маҳсулотларининг экспорт географияси 
№ 
Давлатлар 
2019 йил 
2020 йил 
минг 
тонна 
млн. АҚШ 
доллари 
улуши* % 
минг