Ўзбекистон иқтисодчилари XIII форуми

1-жадвал 
Ўзбeкистoн Рeспубликaси иқтисoдиётидa кичик бизнeс вa xусусий тaдбиркoрликнинг 
улуши (2010-2020 йиллaр, фoиздa) 
Кўрсaткичлaр 
Йиллaр 
2010 
2015 
2016 
2017 
2018 
2019 
2020 
ЯИМ дaги улуши 
52,5 
62,9 
64,9 
63,4 
60,4 
54,2 
53,9 
Сaнoaт 
26,6 
40.6 
45,3 
41,2 
37,4 
25,8 
27,5 
Қурилиш 
52,5 
66.7 
66,9 
64,8 
73,2 
75,8 
72,4 
Экспoрт 
13,7 
27,0 
26,0 
22,0 
27,3 
27,0 
20,5 
Импoрт 
35,8 
44,5 
46,8 
53,6 
56,2 
61,6 
51,8 
Иш билaн бaндликдaги улуши 
74,3 
77,9 
78,2 
78,0 
76,3 
76,2 
73,8 
Манба:
www. stst.uz O’zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo’mitasi rasmiy axborot sayti 
ma’lumotlari асосида муаллиф томонидан тузилди 
 

---

114 
Жадвал рақамлари 2010-2020 йиллaр давомида саноат маҳсулотлари ишлаб чиқаришнинг 
деярли ¾ қисми – қурилишда, ЯИМ нинг 52,5%дан 64,9%гача улушини кичик бизнес ва хусусий 
тадбиркорлар томонидан яратилаётгани, экспортнинг 13, 7%дан 27,3 % игача, аҳолининг 73,8%дан 
78,2 фоизи даражасигача иш билан таъминлаётганини кўрсатиб турибди.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 17-мартдаги “Taдбиркорлик 
субъектлари ва кенг аҳоли қатламига микрокредитлар ажратиш тизимини янада соддалаштириш 
чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПҚ–2844-сонли қарори, 2017 йилнинг 19 июндаги “Бизнеснинг 
қонуний манфаатлари давлат томонидан муҳофаза қилиниши ва тадбиркорлик фаолиятини янада 
ривожлантириш тизимини тубдан такомиллаштиришга доир чора-тадбирлар тўғрисида”ги ПФ–5087-
сон, 2017 йил 17 ноябрдаги «Ҳунармандчиликни янада ривожлантириш ва ҳунармандларни ҳар 
томонлама қўллаб-қувватлаш чора-тадбирлари тўғрисида»ги ПФ–5242-сон, 2018 йил 27 июндаги 
«Ёшлар–Келажагимиз» Давлат дастури тўғрисида»ги ПФ–5466-сон фармонлари, 2018 йил 26 
апрелдаги «Фермер, деҳқон хўжаликлари ва томорқа ер эгалари фаолиятини такомиллаштириш 
бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида»ги ПҚ-3680-сон, 2018 йил 7 июндаги «Ҳар бир оила – 
тадбиркор» дастурини амалга ошириш тўғрисида»ги ПҚ–3777-сон ва 2018 йил 14 июлдаги «Аҳоли 
бандлигини таъминлаш борасидаги ишларни такомиллаштириш ва самарадорлигини ошириш чора-
тадбирлари тўғрисида»ги ПҚ–3856-сон, 2020 йил 13 октябрдаги “Аҳолини тадбиркорликка жалб 
қилиш тизимини такомиллаштириш ва тадбиркорликни ривожлантиришга доир қўшимча чора-
тадбирлар тўғрисида” ПҚ–4862-сон ва бошқа қарорлари асосида республикамизда бизнесни ташкил 
этиш тартиб-таомилларини тубдан соддалаштириш бўйича тизимли ислоҳотлар амалга оширилмоқда. 
Натижада Ўзбекистонда ўз бизнесини очиш учун ер майдонларини ажратиш, қурилишга рухсат 
бериш, кадастр ҳужжатларини расмийлаштириш тартиблари сезиларли даражада соддалаштирилиб, 
тадбиркорлар учун солиқ юки пасайтирилиши, тадбиркорлик субъектлари ва барча аҳоли 
қатламининг имтиёзли микрокредитлардан кенг фойдаланишини таъминлаш, шунингдек, янги 
рўйхатдан ўтган юридик шахс ташкил eтмаган якка тартибдаги тадбиркорлар ва оилавий 
тадбиркорлик субъектларига фаолиятини амалга ошириш учун микрокредитлар ажратишни 
соддалаштириш ва бошқа чора-тадбирлар туфайли Ўзбекистон қисқа муддатда бизнес юритишнинг 
халқаро рейтингида мисли кўрилмаган ижобий ўзгаришларга эришди. Жаҳон банки “Doing Business” 
(DB) гуруҳининг 2010 йилдаги ҳисоботида Ўзбекистон ушбу рейтинг бўйича 150-ўринда бўлса, 2019 
йили жаҳоннинг 190 та мамлакатлари орасида 76-ўринни эгаллади ёки 75 поғонага кўтарилди. 
Навбатдаги энг муҳим, диққат қаратиладиган масала ана шу қабул қилинган меъёрий-ҳуқуқий 
“ўйин қоидалари”га жамият аъзолари томонидан сўзсиз риоя қилишдир. Айнан ана шу вазифанинг 
бажарилиши жамият учун “заиф бўғин” бўлиб, бизнингча, бу ерда нафақат расмий институтлар, 
балки норасмий институтлардан кенг фойдаланиш мумкин.
Норасмий институтлар умумқабул қилинган қоидалар, урф-одат, удум, диний қарашлар, 
“ахлоқ кодекси” ва бошқалар бўлиб, улар ижтимоий механизмлар ёрдамида узатиладиган ахборотлар 
натижасида вужудга келади ва асрлар давомида шаклланган. Энг асосийси жамиятнинг маданияти, 
психологияси, мафкураси билан боғлиқ.
Шу билан бирга мамлакатимизда инновацион тадбиркорликни ривожлантириш масаласи 
долзарблашиб бормоқда.
Миллий инновацион тизимнинг бош вазифаларидан бири – бу мамлакатда барқарор ўсишни 
таъминлаш бўлиб, айнан, билимлар иқтисодиётининг самараси сифатида унга сарфланган харажатлар 
эвазига даромадлар ўсишининг экспоненциал
1
характери (қайтимнинг ўсиб бориши) қонуни, 
тармоқлар самараси, ва ижобий қайтим натижасини таъминлаши туфайли мақсадга эришилади. Ана 
шундай кўрсаткич сифатида инновацияларга сарфланган харажатларнинг ҳар бир сўмига олинган 
махсулот миқдорини умумий қўрсаткич сифатида фойдаланишимиз мумкин. У қуйидагича 
ифодаланади: