Ўзбекистон давлат жисмоний тарбия институти

SHakllangan malakalarni barqarorlashtirish
va mukammallashtirish
SHakllangan texnika tashqi (ekzogen) va ichki (endogen) ta’sirlar natijasida o’zining tarkibiy (koordinatsion, biomexanik, kinematik jihatlari) nusxasini yo’qotish mumkin. Masalan, harorat, havo namligi, atmosfera bosimi, tamoshabinlarning olqishi va hokazo tashqi ta’sirlar yoki aylanma tezlanishlar vaqtida tana muvozanatining yo’qolishi (chayqalish), charchash, psixologik stress va hokazo ichki ta’sirlar natijasida yuksak shakllangan o’yin usullari texnik jihatdan engil, tez va aniq ijro etilmasligi mumkin.
Bunday holatlar yuz bermasligi uchun o’yin texnikasini o’zgaruvchan vaziyatlarda, tashqi va ichki ta’sirlar sharoitida bajarishni mashq qilish, sportchi organizmini yuklamaga bardosh berish imkoniyatini oshirish kerak bo’ladi. Mashg’ulotlar davomida qo’llaniladigan texnika va taktikaga oid mashqlarni charchash xolatida, ruxiyatga ta’sir etuvchi (shovqin, issiqlik) vaziyatlarida qayta-qayta takrorlash zarur.
Sport tayyorgarligining xar davr va bosqichlarida o’quv-mashg’ulot uslublari o’ziga xos ustunlikda qo’llaniladi va “dam olish – mashg’ulot-yuklama”si tizimini boshqarishga qaratiladi. Bular jumlasiga uzluksiz mashq-yuklama, “bekatma-bekat” aylanma, qaytarma-o’zgaruvchan, oraliq (interval), “qo’shma” uslublar kiradi.
YUqorida qayd etilgan o’rgatish va takomillashtirish uslublari va vositalari texnik tayyorgarlik jarayonida quyidagi tartibda qo’llaniladi:
- harakatlanish texnikasi;
- to’pni o’yinga kiritish, uni turlari va usullari;
- to’p uzatish, uni turlari va usullari;
- to’pni qabul qilish, uni turlari va usullari;
- zarba berish, uni turlari va usullari;
- to’siq qo’yish, uni turlari va usullari;
- ikki yoqlama o’yin (o’yin mashg’uloti).
Mashg’ulotlar jarayonida qo’llaniladigan mashqlar hajm, shiddat, mazmun va muddat jihatlaridan shug’ullanuvchi yoki tayyorgarligiga va jinsiga qarab tanlanishi zarur. O’rgatish va takomillashtirish uslublari va vositalari xar xil tartibda qo’llanilishi mumkin.
Texnik tayyorgarlik sport tayyorgarligi jarayonida jismoniy, taktik va o’yin tayyorgarligi jarayonlari bilan chambarchas bog’liq xolda amalga oshirilishi lozim.


1 andoza

“Texnik tayyorgarlik” mavzusi bo’yicha nazorat savollari

1. Voleybolchilar texnik tayyorgarlikning asosiy maqsadi nimaga qaratiladi?

2. Texnik tayyorgarlik qanday bosqichlardan iborat?
3. Texnik tayyorgarlik uslublari va vositalari, ularning mohiyati nimalar bilan izohlanadi?
4. Texnik tayyorgarlikni tashkil qilishda qanday omillarga asoslaniladi?
5. Texnik tayyorgarlik qanday nazorat qilinadi va baholaniladi.