|
Uslubiy ko’rsatmalar
Xajm bo’yicha
|
SHiddat bo’yicha
|
|
|
|
|
|
|
|
Yillik tayyorgarlik grafigi
Tayyorgarlik davrlari
|
TSikllar
|
Kuzgi-qishki
|
Bahorgi-yozgi
|
Davrlar
|
Tayyorlov
|
Musobaqa
|
O’tish
|
Tayyorlov
|
Musobaqa
|
O’tish
|
Bosqichlar
|
|
|
|
|
|
|
Oylar
|
|
|
|
|
|
|
Musobaqalar
|
Rasmiy
|
|
|
|
|
|
|
Nazorat
|
|
|
|
|
|
|
Mashg’ulot yig’inlari
|
|
|
|
|
|
|
|
Mashg’ulot yuklamalari
|
Xajmi
|
Ish kunlari soni
|
|
|
|
|
|
Mashg’ulot kunlari soni
|
|
|
|
|
|
Musobaqa kunlari soni
|
|
|
|
|
|
Mashg’ulotlar soni: individual jamoaviy
|
|
|
|
|
|
Tayyorgarlik vositalari
|
Mashg’ulotlar tayyorgarlik turlari bo’yicha jismoniy texnik taktik o’yin musobaqa
|
|
|
|
|
|
|
SHiddati
|
Mashg’ulotlar soni o’ta yuksak shiddatli yuqori shiddatli o’rta va kichik shiddatli
|
|
|
|
|
|
Nazorat (test) sinovlari
|
Jismoniy tayyorgarlik
|
|
|
|
|
|
Texnik tayyorgarlik
|
|
|
|
|
|
Tibbiy nazorat
|
|
|
|
|
|
Bundan tashqari tezkor reja-mashg’ulot bayonnomasi tuziladi. Mashg’ulot bayonnomasi avvaldan qabul qilingan shakl bo’yicha shu mashg’ulotning mavzusi va vazifalari asosida o’ziga xos mazmunda hamda tartibda ishlab chiqiladi.
Mashg’ulot qismlari
|
Mazmuni
|
Miqdorlash
|
Uslubiy ko’rsatmalar
|
|
|
|
|
14.3. Pedagogik va tibbiy-biologik nazorat
Sportchilar tayyorlash jarayonini samarali boshqarish puxta ishlab chiqilgan rejalashtiruv xujjat (dastur)lariga bog’liqligi isbot talab qilmaydi.
Lekin, rejalashtiruv xujjatlarini puxta ishlab chiqilishi ustivor jihadan pedagogik va psixofiziologik nazorat natijalariga asoslanishi shart. Binobarin, ko’p yillik tayyorgarlik davomida yuqori malakali sportchilar tarbiyalash jarayonini boshqarishda nazorat sinovlarini muntazam o’tkazish va olingan natijalarga asoslanish zamoanviy sport amaliyotining muhim hamda ustivor shartlaridan biridir.
Trenerning faoliyatida boshqarish funktsiyasi “trener (sub’ekt) ↔ sportchi (ob’ekt) ↔ trener (ob’ekt)” shaklidagi uzviy bog’langan tizim asosida amalga oshirilishi darkor. Ushbu tizimda trenerning kasbiy-pedagogik faoliyati (KPF) quyidagi yo’nalishlarda olib borilishi tavsiya etiladi .
O’quv-mashg’ulot va musobaqa jarayonlarini nazorat qilishda quyidagi uslublardan foydalanish mumkin:
- mashg’ulot va musobaqa jarayonini videotasvirga tushirish, stenografik usulda yozish, xronometraj olib borish: bunda quyidagi ko’rsatkichlar e’tiborga olinishi lozim:
- jismoniy sifatlar, texnik-taktik tayyorgarlikni test sinovlari yordamida baholash;
- kuzatish va mahoratni ekspert usulda baholash;
- psixologik sifatlar (reaktsiya, ko’rish kengligi, vaqt-oraliqni xis qilish, xotira, diqqat, fikrlash, iroda va h) va emotsional – motvatsion faollikni maxsus testlar asosida aniqlash;
- funktsional imkoniyatlar (nafas, yurak faoliyati, qon bosimi, analizatorlar va h)ni maxsus testlar yordamida aniqlash.
Mazkur nazorat tadbirlarini amalga oshirishda zahiradagi o’yinchilar, yordamchi trenerlar, ilmiy xodimlar, psixologlar va shifokorlarning hamkorlikdagi faol ko’magi alohida ahamiyat kasb etadi.
Trener o’zining boshqaruv faoliyatida ushbu nazorat natijalari, ularni qiyosiy tahlili va berilgan tavsiyalardan unumli foydalanishi darkor.
Musobaqa ko’rsatgichlari (%)
Hujumda:
- to’p kiritish – ochkoli (+), muvaffaqiyatsiz (-) va murakkablashtirilgan ( );
- uzatish (2-chi to’pni) – muvaffaqiyatli (aniq +), muvaffaqiyatsiz (noaniq -) va noaniq, lekin o’yinda qolgani (- +);
- zarba - muvaffaqiyatli (+), muvaffaqiyatsiz (-) va o’yinda qolgani ( );
Himoyada:
- hujumchi va to’siqchilarni ko’riqlash (straxovka) - muvaffaqiyatli (+) va muvaffaqiyatsiz;
- kiritilgan to’pni va zarbani qabul qilish – “etkazish” - muvaffaqiyatli (+), muvaffaqiyatsiz (-) va o’yinda qolgani ( );
- to’siq qo’yish - muvaffaqiyatli (+), muvaffaqiyatsiz (-) va o’yinda qolgani ( );
O’yin samaradorligi (%)
Texnik-taktik usullar va o’yin samaradorligini aniqlash uslubiyati
HK – o’yinchi hamda jamoa harakati koeffitsienti. YUqorida qayd etilgan har bir o’yin usuliga xos harakat samaradorligi uning muvaffaqiyatli, muvaffaqiyatsiz, vaziyatni qiyinlashtirilishi yoki to’pni o’yinda shunchaki saqlanib qolishiga doir ko’rsatgichlarga asosan aniqlanadi.
IHK – ijobiy harakat koeffitsienti – ijobiy natija (+) – ochko olish;
SHK – salbiy harakat koeffitsienti. Salbiy natija (-) – ochko yutqazish;
NHK – nisbiy harakat koeffitsienti yoki har bir o’yinchining ijobiy va salbiy harakatlar koeffitsientlarining nisbati.
Masalan, hujumda HK hammasi bo’lib 100 marta zarba berilgan. YUtuq (+) 50 zarba.
Mag’lubiyot (-) 20 zarba.
O’yinda qoldi ( ) 30 zarba.
Hujum natijasi foiz (%) hisobida.
-
«+» = x =
|
50x100
100
|
= IHK 50%
|
«-» = x =
|
20x100
100
|
= SHK 20%
|
« » = x =
|
30x100
100
|
= IHK 30%
|
SHunday qilib, NHK yoki samarasi barobar. NHK = IHK – SHK = samara.
Samara = “+” – “-” = farq.
% = 50% - 20% = 30%.
IHNK – ijobiy harakatlarning nisbiy koeffitsienti.
O’z jamoasining va qrshi jamoaning yutuq nisbiyligi (+). Masalan jamoaning o’zi 42 ochko yutdi, qarshi jamoaning o’zi 30 ochko yutqazdi.
SHNK – salbiy harakatlarning nisbiy kleffitsienti. O’z jamoasi va raqib jamoaning yutqazgan ochkolari. Masalan, o’z jamoasi 13 ochko yutqazdi, qarshi jamoa o’zi 30 ochko yutqazdi.
HIK – harakat yig’indisi koeffitsienti. O’z jamoasi yutgan ochkolar yig’indisi va raqib jamoa yutqazgan ochkolar yig’indisi va aksincha. Masalan, o’z jamoasi 42 ochko yutdi, raqib 30 ochko yutqazdi, demak ochkolar 72 ga teng bo’ldi. Aksincha, raqib o’zi 30 ochko yutdi, o’z jamoasi 13 ochko yutqazdi. Ochkolar yig’indisi 43 teng bo’ldi. Demak, ochkoloar nisbati 72:43 ni tashkil etdi.
1 andoza
2 andoza
3 andoza
Do'stlaringiz bilan baham: |
