Ўзбекистон давлат жахон тиллари университети роман-герман филологияси факультети 309-гурух талабаси нозимахон хикматованинг

Б.Б.Б техникасини қўллаш
Талаба-ўқувчилар ўзлари биладиган ва билмайдиган тушунчалар ва иборалар билан жадвал тўлдирилади. Рўйхатга кирмаган, бироқ дарс жараёнида янгидан пайдо бўлган талаба учун нотаниш тушунча ва иборалар ҳам жадвалнинг иккинчи устунига қўшимча равишда қайд этилиб борилади.

№	Мавзу саволи	Биламан
1.	Ўзбекистон Республикаси Конститутциясидаги қайси моддаларида фуқаролар меҳнатини муҳофаза қилиш кўрсатилган?	1992 yil 8 dekabr kuni qabul qilingan O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi ana shu qonun asoslari bo‘lib xizmat qiladi. Konstitutsiyaning IX-X boblari insonning iqtisodiy va ijtimoiy huquqlarini himoya qilishga qaratilgan. 37-moddasida “Har bir shaxs mehnat qilish, erkin kasb tanlash, adolatli mehnat sharoitlarida ishlash va qonunda ko‘rsatilgan tartibda ishsizlikdan himoyalanish huquqiga egadir”; 38-moddasida “Yollanib ishlayotgan barcha fuqarolar dam olish huquqiga egadirlar. Ish vaqti va haq to‘lanadigan mehnat ta’tilining muddati qonun bilan belgilanadi”; 39-moddasida “Har kim qariganda, mehnat layoqatini yo‘qotganda, shuningdek, boquvchisidan mahrum bo‘lganda va qonunda nazarda tutilgan boshqa hollarda ijtimoiy ta’minot olish huquqiga ega”; 40-moddasida “Har bir inson malakali tibbiy xizmatdan foydalanish huquqiga ega” deb belgilab qo‘yilgan.
2.	Меҳнат муҳофазаси бўйича қонунларнинг бажарилишини назорат қилувчи ташкилотларни айтинг.	Mehnat muhofazasi bo‘yicha qonunlarning bajarilishini nazorat qilish quyidagi davlat tashkilotlariga yuklatilgan: 1. O‘zbekiston Respublikasi bandlik va ijtimoiy munosabat vazirligi. Korxonalarda xavfsiz ishlash, texnika xavfsizligi bo‘yicha me’yor qoidalariga, sanoat sanitariyasi, mehnat gigienasi, mehnat qonunchiligiga rioya qilish masalalarini nazorat qiladi. Har bir tarmoq o‘z texnik inspektoriga ega. 2. “Sanoatkontexnazorat” agentligi. Bug‘ qozonlarining to‘g‘ri ishlashini bosim ostida ishlaydigan idishlarni, yuk ko‘tarish mashinalari (ko‘tarma kranlar, liftlar), ekskavatorlar, gaz uskunalari magistral quvurlari ishini va portlovchi moddalarni ishlatish va tashish ishlarini nazorat qiladi. 3. O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligining sanitariyaepidemiologiya nazorati. Havo, suv va tuproqni ifloslanishdan ogohlantirish, shovqin va tebranishni yo‘qotish tsexlarning sanitariya holatlarini yaxshilash (harorat, nisbiy namlik, yoritilganlik va h.) ishlarini nazorat qiladi. 4. Respublika Ichki ishlar vazirligining yong‘indan muhofaza qilish Bosh boshqarmasi. Yong‘inga qarshi tadbirlarni, o‘t o‘chirish vositalarining holatini, yong‘in haqida xabar berish vositalarining ishini nazorat qiladi. 5. O‘zbekiston Respublikasi energetika va elektrlashtirish Davlat aktsionerlik jamiyati. Korxonalardagi energiya tizimlarining texnik ekspluatatsiyasini va xavfsizlik texnikasi qoidalariga rioya qilishni nazorat qiladi. 6. Jamoat nazorati – mehnat qonunlari, xavfsizlik texnikasi va sanoat sanitariyasi me’yor hamda qoidalarining bajarilishini kuzatib boradi. Shuningdek, korxonadagi baxtsiz hodisalarni kelib chiqishini, kasb kasalliklarini kamayishini ta’minlovchi chora-tadbirlarni qanday amalga oshirilayotganini nazorat qiladi.
3.	Меҳнат кодекси неча боб ва моддадан иборат?	Mehnat Kodeksi 16 ta bob, 294 moddadan iborat.
4.	“Хотин-қизларнинг физиологияси, оналикни ҳимоя қилиш, уларнинг меҳнатини муҳофаза қилиш” қайси моддаларда кўрсатилган?	224-modda. 225-modda. 226-modda. 233modda. 234-moddalarda ko’rsatilgan
5.	Меҳнатни муҳофаза қилиш қоидалари, меъёр ва йўриқномаларни бузганлик учун жавобгарлик турларини айтинг	Mehnatni muhofaza qilish qoidalari, me’yor va yo‘riqnomalarni buzganlik uchun javobgarlik 3 turi ajratiladi: 1. Ma’muriy javobgarlik – uyaltirish, xayfsan e’lon qilish, vaqtincha yoki butunlay past darajali ishga o‘tkazish, imtiyozlarni cheklash; 2. Jinoiy javobgarlik – O‘zbekiston Respublikasi jinoyat protsessual Kodeksiga binoan olib boriladi. Masalan: -qoidaning buzilishi baxtsiz hodisaga olib kelsa, bir yilgacha ahloq tuzatish ishlariga yoki ozodlikdan mahrum qilish yoki 5 minimal ish haqi miqdorida jarima to’lash yoki ishdan bo‘shatish choralari qo‘llanadi; -korxonadan chiqayotgan chiqindilar tufayli havo va suv havzalarining ifloslanishi uchun 1 yilgacha ahloq tuzatish ishlariga yoki 5 minimal ish haqi miqdorida jarima to‘lanadi; 3. Moddiy javobgarlik – qonunsiz ravishda ishdan bo‘shatilgan, majburiy ish qoldirgan, kasbiy kasallik tufayli jabrlangan kishiga to‘lanadigan haqni rahbar lavozimidagi xodimdan qisman yoki to‘liq undirib olish.