Ўзбекистон алоқа ва ахборотлаштириш агентлиги тошкент ахборот технологиялари университети ахборот технологиялари факультети

Ассемблер тили инглизчасига Assembler- бу ЭҲМ учун машина кодларида дастур ёзиш ишини енгиллаштириш мақсадида 40 йиллар оҳири 50 йилларнинг бошида яратилган.
Фортран тили –инглизча Formula Translator – формулани трансляция қилиш сўзларидан қисқартириб олинган бўлиб, формула таржимони деган маънони билдиради ва бу тил муҳандислик, илмий-техник масалаларни ечишга мўлжалланган тил ҳисобланади. Ушбу тилнинг қатор вариантлари яратилган, улардан энг машҳурлари Фортран II ва Фортран IV. Фортран тилининг асосий ғоялари кейинги Алгол-60, 68, ПЛ-1 ва бошқа тилларда ривожлантирилган. Бу тил 1954 йил яратилган.
Шундай мақсадни 1970 йили Швециялик Олий техника ўқув юртининг профессори Никлаус Вирт ўз олдига қўйди ва у томонидан тавсия этилган алгоритмик тилни яратди ва улуғ француз олими Б.Паскаль (1623-1662) номи билан атади.

1.Масаланинг қўйилиши- бунда берилган масала-
нинг тўғри қўйилганлиги ва уни ечиш учун
қандай маълумотлар кераклиги ва қандай нати-
жа олинишини билиш керак.
2. Масаланинг математик моделини тузиш-бу
босқичда математик формула танланади ва
математик модели тузилади.
3. Масалани ечишни сонли усули-бу босқичда
Ҳосил қилинган мат-к масаланинг ечиш усули
Танланади ва бунинг учун сонли усул.фой-ди.
4.Алгоритмини тузиш-бунда машина тушуна-
диган бирор бир алгоритмик тилда д/тузиш.
5.Дастурни киритиш ва чиқариш. Мавжуд
муҳитдан фойдаланган холда.
6. Киритилган дастур натижага эришиши.
7. Натижани таҳлил қилиш.

Ҳар бир тил ҳам ўз алфавитига эга.

Агар тузилган программада алфавитда йўқ харф ёки белгилар учраса, машина бундай белгини тушунмаганлиги ҳақида хабар беради.
Биз ишлаётган ҳар қандай дастур бирор -бир шахс томонидааан ёзилган бўлиб, улар дастурчилар деб айтилади. Дастурчилар дастурни махсус тилларда ёзишади –уларни дастурлаш тиллари деб айтишади. Дастур кўринишларига нисбатан қуйи ва юқори дастурлаш тиллари синфларига бўлинади. Қуйи дастурлаш тилларига мисоллар “қуйи даражадаги дастурлаш” ассамблер тилини келтиришимиз мумкин. Юқори дастурлаш тилларига Паскаль, ТСи, С++, С# тилларини келтиришимиз мумкин.
Топшириқ саволлари:

1. 
   Компьютер дастурлари деганда нимани тушунасиз?
   
2. 
   Дастурлаш тилларининг қандай турларини биласиз ва уларнинг роли
   
3. 
   Дастурлаш тилларининг бир-биридан фарқи.
   
4. 
   Замонавий дастурлаш тиллари қайсилар ва уларнинг хусусиятлари
   
5. 
   Компьютерда масала ечиш босқичлари