Ўзбекистон алоқа ва ахборотлаштириш агентлиги тошкент ахборот технологиялари университети “Маълумотлар узатиш тармоқлари ва тизимлари” кафедраси «маълумотлар узатиш тизимлари ва тармоқлари»

Ахборот 
хавфсизлигини 
таъминлаш 
тизимларини 
ишлаб 
чиқишнинг иш тартиби. 
Ахборотни химоя қилиш тизими яратилаётган 
компьютер тизими билан биргаликда яратилиши керак. Тизимни қуришда 
химоя қилишнинг мавжуд воситалари ишлатилиши мумкин ёки улар маълум 
бир компьютер тизими учун махсус ишлаб чиқилади. 
Ахборотни химоя 
қилишнинг комплекс тизими
(АХҚҚТ) ни яратиш босқичларини кўриб 
чиқамиз. 
Одатда тизимларни ишлаб чиқиш қуйидаги босқичларни ўз ичига
олади: 
a.
техник топшириқни ишлаб чиқиш; 
b.
эскиз лойихалаш; 
c.
техник лойихалаш; 
d.
ишчи лойихалаш; 
e.
тажрибали намунани ишлаб чиқариш. 
Илмий тадқиқотли ишлаб чиқиш ахборотни махфийлигини ва 
мухимлигини, ахборот хавфсизлиги хавфларини ва химоя қилинаётган
компьютер тизимини тахлил қилишдан бошланади. 
20.2- расм. Ахборотни химоя қилишнинг комплекс тизимида ишлаб чиқиш
кетма-кетлиги
Ахборотни тахлил 
қилиш 
Хавфларни тахлил 
қилиш 
Компьютер 
тизимини химоя 
қилиш 
Химоя қилиш 
механизмлари 
Ахборотни химоя қилишнинг 
комплекс тизимини техник
тавсифлари модели 
Ахборотни химоя қилишнинг 
комплекс тизимининг 
функциялари модели 
Компьютер 
тизимларининг 
модели 
Хавфларнинг 
модели 
Ахборотни химоя 
қилинганлигига 
талаблар 
Ахборотни химоя қилишнинг комплекс 
тизими модели
Оптимал ахборотни химоя қилишнинг 
комплекс тизими модели

---

140 
АХҚКТ ни қуришнинг мажбурий шарти, хавфларни тахлил
қилишдир. Уларнинг натижалари асосида хавфларнинг модели қурилади, 
бу модель маълум бир компьютер тизимида ахборот хавфсизлигини
тасодифий ва олдиндан белгиланган хавфлари тўғрисидаги берилганларни
ўз ичига олади.