Ўзбекистон алоқа ва ахборотлаштириш агентлиги тошкент ахборот технологиялари университети “Маълумотлар узатиш тармоқлари ва тизимлари” кафедраси «маълумотлар узатиш тизимлари ва тармоқлари»

 
 
Ходимлар 
Сирни очиб
қўйиш;
ахборотни
химоя қилиш 
тизими
тўғрисида
маълумотларни
узатиш;
совуққонлик. 
шантаж қилиш; 
ходимни сотиб
олиш 
Иш жойидан
кетиш; физик
бартараф этиш. 
3.
 
Компьютер тизимлари ва тармоқларининг ахборот хавфсизлигини 
таъминлаш 
Амалга ошириш усуллари бўйича компьютер тизимларининг 
хавфсизлигини таъминлашнинг барча чоралари қуйидагиларга бўлинадилар: 
-
ҳуқуқий (қонунчилик); 
-
ахлоқ- этикали; 
-
физикавий; 
-
аппарат - дастурли; 
-
технологик. 
Химоя қилинаётган ахборотгача етиб бориш учун химоя қилишнинг бир 
неча чегараларини кетма-кет босиб ўтиш керак. 
Хуқуқий
. 
Ахборотни химоя қилишнинг бу жихати ахборотни узатишда 
ва қайта ишлашдан юридик меёрларга риоя қилишни зарурлиги билан 
боғлангандир. Ахборотни химоя қилишни хуқуқий меёрларига мамлакатда 
харакатда бўлган қонунлар, буйруқлар ва бошқа меёрий далолатномалар 
тегишлидир.
Ахлоқ- этика.
Химоя қилиш талабларига риоя қилишнинг этика 
моменти жуда катта ахамиятга эгадир. Компьютер тизимларига мурожаат 
қиладиган одамлар соғлом ахлоқ - этика муҳитида ишлашлари жуда 
муҳимдир. Меёрлар қонунчилик томонидан тасдиқланган, лекин мажбурий 
ҳисобланмайди, лекин уларга риоя қилмаслик одатда инсонни шахслар 
гурухларини ёки ташкилотларни обрўсини пасайишига олиб келади.
Маъмурий.
Барча тоифали маъмуриятлар хуқуқий меёрларини ва 
ижтимоий жиҳатларни ҳисобга олган ҳолда ахборотни ҳимоя қилишни 
маъмурий чораларини аниклайдилар. Улар қуйидагиларни назорат 
қиладилар: 
- КТ ва Т ларининг ишлаш жараёнини; 
- тизимнинг барча ресурсларини ишлатилишини; 
- ходимларнинг фаолиятини;
- фойдаланувчиларнинг тизим билан ўзаро таъсирлашиш тартибини 
(бунда хавфсизлик хавфларини амалга ошириш имкониятини юқори 
даражада қийинлаштириш ёки инкор қилиш кўзда тутилади). 

---

138