Ózbekistan respublikasi joqari va orta arnawli bilimlendiriw ministirligi berdaq atindaĝi qaraqalpaq mámleketlik universiteti

2. R (N, N~) koefficiyentti anıqlaw nomogramması
Metrologik jaramlılıǵınıń ruxsat etilgen koefficiyenti Krux. et ni metrologiya xızmetlerin kórsetiw mekememesiniń qánigesi tárepinen ornatıladı hám kárxananıń bas metrologi tárepinen buzılǵan O’Q qóllawdan kelip shıqqan ekonomikalıq joytıwlardı analiz qılıw tiykarında tastıyıqlanadi. Krux. et dıń ma`nisi 0, 90 nan 0, 98 ge shekem etip, bólek talap daǵı ólshewler ushın bolsa 0, 99 yamasa 0, 98 etip alınadı. K<sub>rux.et</sub> dıń qabıl etilgen ma`nisi berilgen O’Q ushın texnikalıq sharayatlarda kórsetilgen saz ásbapları islew itimallıǵınıń ma`nisinen kem bolmawi kerek.
Qollanılıw sharayatına kóre gruppalarǵa ajıratılǵan bir túrdegi O’Q kompleksi ushın birinshi tekseriwler arasındaǵı interval, aldınǵı paydalanıw tájiriybelerinen kelip shıqqan halda shama menen belgilenedi. Intervaldıń ma`nisi tómendegi qatardan saylanadı : 0, 25; 0, 5; 0, 75; 1; 2; 3; 4; 6 ; 9 ; 12; 6 p ay, p-oń pútkil san. Keyingi tekseriwler arasındaǵı intervallar bolsa udayı tákirarlanatuǵın tekseriwler nátiyjelerine kóre tuwrılap barıladı.
Tekserisler arasındaǵı intervaldı tuwrılaw (korrektirovka) usıllarınan birin kórip shıǵamız. Bir gruppaǵa kiretuǵın O’Q lari ushın tekseriwler arasındaǵı interval T0 hám metrologik jaramlılıq koefficiyenti Krux. et ornatılǵan bolsın. Eger udayı tákirarlanatuǵın salıstırıw nátiyjesinde jaramlı dep tabılǵan O’Q sanınıń salıstırılǵan barlıq O’Q sanına qatnası Krux. et den úlken bolsa, tekseriwler arasındaǵı interval asırılıwı múmkin, eger Krux. et den kishi bolsa, ol jaǵdayda intervaldı kemeytiw múmkin. Tekseriwler arasındaǵı intervaldı asırıw múmkinshiliklerin salıstırıw ushın bir neshe waqıt intervalları - T0 den úlken bolǵan jasırın isten shıǵıwlar 5 beriledi. Bul waqıt dawamında ámelge asırılǵan salıstırıwlashlarning ulıwma sanı N hám jasırın isten shıǵıwlar sanı N ortasındaǵı munasábet ornatıladı. Salıstırıwlashlarning ulıwma sanı N dıń statistikasına isten shıǵıw belgilengenler etilmegen 5 ten kishi bolǵan interval arasında ámelge asırılǵan salıstırıwlashlar nátiyjesinde jaramsız yamasa jaramlı dep tán alınǵan O’Q salıstırıwlashlarning barlıǵı kiredi.

1. 3-Súwret. R (N, N~) koefficiyentti anıqlaw ushın nomogramma
Mısalı, ásbap isletiwge 1980 jıldıń yanvarında tekseriwler arasındaǵı intervalı 12 ay etip jumısqa túsirilgen. 1981 jıldıń yanvarı hám 1982 jıldıń yanvarında tekseriwden ótkerilgen hám eki halda da jaramlı dep tabılǵan. Bul halda tek ǵana 1982 jıldaǵı tekseriw itibarǵa alınadı, sebebi birinshi tekseriw (1981 y) 5 ten kishi bolǵan múddet degi waqıt aralıǵinda ámelge asırılǵan. N isten shıǵıwlar statistikasına S den kishi yamasa oǵan teń bolǵan interval, yaǵnıy O’Q jaramsızlıǵı belgilengen intervalda ámelge asırılǵan barlıq tekseriwler kiredi. Jańa tekseriwler arasındaǵı intervaldıń ma`nisi T0 tómendegi formula boyınsha esaplanadı :

bul jerde R - 1. 3-suwretdegi nomogrammadan N hám N- boyınsha esaplanatuǵın koefficiyent. Eger T0 dıń alınǵan ma`nisi S den úlken bolsa, ol jaǵdayda dıń ma`nisi asıriladı hám esaplaw jumısları tokı T dıń ma`nisi S den kishi bo'lmaguncha tákirarlanadı.