Ӛзбекистан Республикасы жоқары ҳәм орта арнаўлы билим министрлиги Қарақалпақ мәмлекетлик университети

7.3.3 Темирбетон буйым ҳәм конструкцияларды тасыў ҳәм складқа жайластырыў 
Жыйналмалы темирбетон буйым ҳәм конструкциялар қурылыс майданларына әдетде 
автомобил транспортында тасылады. Айрым жағдайларда арнаўлы конструкциялар (темир 
жол шпаллары, жоқары басымда ислетилетуғын трубалар ҳәм басқ.) темиржол 
транспортында тасылыўы мүмкин. Киши ӛлшемли буйымлар (плиталар, блоклар, лесница 
супалари ҳәм маршлары ҳәм т.б.) жүк автомобиллеринде тасылады. Ири ӛлшемли массив 
конструкциялар (колонна, балка, кӛпир элементлери ҳәм т.б.) тиркемели тягачларда, дийўал 
ушын панеллер ярым тиркемели панел тасығышларда (треллерлер) тасылады. 
Қурылыс майданында темирбетон буйым ҳәм конструкциялар арнаўлы ўәкил 
тәрепинен қабыл етип алынады. Бунда ӛнимниӊ Мәмлекетлик стандарты талапларына сәйкес 
келиўи паспорты ҳәм ОТК ниӊ штампына қарап тексериледи. Буйым ҳәм конструкцияныӊ 
сыртқы кемшиликлери (сызық ямаса жарықлар, ӛлшемлердиӊ сәйкес емеслиги ҳәм т.б.) бар 
екенлиги кӛзден ӛткериледи. Жүк кӛтериўге мӛлшерленген ҳәр бир конструкция, буйым ҳәм 
деталлар болса таӊлап кӛзден кешириледи. 
Темирбетон массив буйым ҳәм конструкциялар қурылыс майданларында монтаж краны 
жететуғын арнаўлы складларға тақланады. 
Складларда темирбетон конструкциялар түрлери бойынша ӛз алдына бӛлек 
жайластырылады. Бунда бир тәрептен арматураланған конструкциялар арматурасы тӛменги 
зонада болыўы тәмийинлениўи шәрт. Бундай конструкцияларда үшмүйеш белги болып, 
оныӊ ушы конструкцияныӊ жумысшы вазиятдаги үстиӊги тәрепин кӛрсетеди. 
Омборхона майданынан ӛнимли пайдаланыў мақсетинде буйым ҳәм конструкциялар 
штабел кӛринисинде үстпе-үст жатқызып тақланады. Темирбетон буйымлар артықша 
зорықпаслығы ушын штабелдиӊ бийиклиги белгиленген нормадан артпаўы керек. 
Штабеллердиӊ бийиклиги ҳәм таянышлардыӊ ҳалаты техникалық шәртлер кӛрсетилген 
мәмлекетлик стандартларында белгилеп қойылған. 

---

119 
Дийўал панеллери ҳәм басқа түрдеги панеллер омборхонада вертикал ямаса қыя 
жағдайда (10-12
0
қыялықта) сақланады. Темирбетон буйымларды омборхонада сақлаў 
үлгилери (16.8-сүўретте) кӛрсетилген. 
Кӛлемли блоклы уйсозлик конструкциялары арнаўлы масластырылған автомобиль 
транспортында тасылады ҳәм складларда ӛз алдына бӛлек сақланады. Қурылыс жумыслары 
анық шӛлкемлестирилген майданларда кӛлемли блоклы бӛлмелер транспортдан тиккелей 
монтаж ушын узатылыўы мүмкин. Бунда түсириў ҳәм монтаж жумыслары ўақты қысқарады 
ҳәм қурылыс майданыдағы омборхона киши кӛлемди ийелейди.