Ózbekistan respublikasi awil xojaliği ministrligi b. Yo. Toxtaev, E. T. Ахmеdоv, V. T. Qaysarov DÁrilik ósimlikler introdukciyasi

Tiykarǵı ilimiy baǵdarları
Usı waqıtta usı laboratoriya ilimiy xızmetkerleri “Ósimlik genofondini saqlaw hám nátiyjeli paydalanıw tiykarlari” teması sheńberinde ilimiy ámeliy joybarda qatnasıw etpekte.
Bul izertlewlerdiń tiykarǵı maqseti paydalı, kem ushraytuǵın hám joǵalıp ketiw qáwipi astında bolǵan ósimliklerdiń genofondini saqlaw boyınsha ilimiy tiykarlanǵan ilajlardı islep shıǵıw bolıp tabıladı. Izertlewler tómendegi jónelislerde alıp barıladı :
1. Ósimlikler dúnyasınıń tábiy túrleri hám populyatsiyalarini úyreniw, kem ushraytuǵın túrler, populyatsiyalar hám ekologiyalıq sırtqı kórinislerdi anıqlaw ushın derek (material ) retinde úyreniw.
Tábiyaatda siyrek ushırasatuǵın hám joǵalıp ketiw qáwipi astında bolǵan túrlerdiń jaǵdayın hám introduktsiyada engiziw, bahalaw usılların islep shıǵıw.
Kóbeyiw usılların islep shıǵıw hám kem ushraytuǵın hám joǵalıp ketiw qáwipi astında bolǵan túrlerdiń turaqlı introdutsion populyatsiyasini jaratıw.
Kelisiw belgileri, sonday-aq iykemlesiw mexanizmlerin izlew.
2. Tábiy sharayatta hám introduktsiya sharayatında ósimliklerdi bioekologik qásiyetlerin úyreniw, paydalı ayrıqshalıqlarǵa iye tábiy populyatsiyalar hám sırtqı kórinislerdi anıqlaw.
Ósimliklerge iykemlesiw kriteryaları retinde ontogenez, fenofazalar ótiwi dáwirleri, máwsimiy rawajlanıw ritmlari, urıwlardıń kóbeyiwi turmıs formaların úyreniw.
Ontogenetik belgiler - modifikatsiyalar hám filogenetik - belgi etip alınǵan ayrıqshalıqlar boyınsha ózgeriwshenlik, ózgeriwshenlik dinamikası hám genetikanı úyreniw.
Tábiyiy populyatsiyalarda modellestiriw processleriniń bir forması retinde introduktsiya sharayatında jasalma túrde alınǵan ósimliklerde jınıslıq kóbeyiwdiń kem ushraytuǵın hádiyseleri menen baylanıslı bolǵan intressi processlerdi anıqlaw.
3. Tiri kollektsiyalar hám urug materiallarınıń genofondini saqlaw hám de toltırıw.
4. Ózbekstanda kem ushraytuǵın hám joǵalıp ketiw qáwipi astında bolǵan ósimlik túrleriniń populyatsiyalarini qayta tiklew.
Sonday etip, ya'ki ÓzR FA Tashkent Botanika baǵın “Azayıp hám joǵalıp ketip atırǵan ósimlikler” laboratoriyasınıń iskerligi ósimlikler dúnyasınıń tábiyiy túrleri hám populyatsiyalarini úyreniw, kem ushraytuǵın túrler, populyatsiyalar hám ekologiyalıq sırtqı kórinislerdi anıqlaw, siyrek ushırasatuǵın hám joǵalıp ketiw qáwipi astında bolǵan túrlerdiń introduktsiya sharayatında úyreniw, kóbeyiw usılların islep shıǵıw hám kem ushraytuǵın hám joǵalıp ketiw qáwipi astında bolǵan túrlerdiń saqlaw hám de kelisiw belgileri, sonday-aq iykemlesiw mexanizmlerin izlewden ibarat.
Tábiyiy hám introduktsiya sharayatında ósimliklerdi bioekologik qásiyetleri, iykemlesiw kriteryaları retinde ontogenez, fenofazalar ótiwi dáwirleri, máwsimiy rawajlanıw ritmlari, urıwlardıń kóbeyiwi, turmıs formaları, tiri kollektsiyalar hám tuqim materiallarınıń genofondini saqlaw hám de toltırıw hám Ózbekstanda kem ushraytuǵın hám joǵalıp ketiw qáwipi astında bolǵan ósimlik túrleriniń populyatsiyalarini qayta tiklewden ibarat.