Ózbekistan respublikasi awil xojaliği ministrligi b. Yo. Toxtaev, E. T. Ахmеdоv, V. T. Qaysarov DÁrilik ósimlikler introdukciyasi

O'zR FA F. N. Rusanov atındaǵı Tashkent Botanika Baǵınıń “Dárivor ósimliklerdi introduktsiyasi” laboratoriyası ilimiy hám ámeliy iskerligi
O'zR FA Botanika baǵı 1950 jıllarda F. N. Rusanov tashabusi menen islengen. O'zR FA Botanika baǵınıń “Dárilik ósimlikler introduktsiyasi” laboratoriyası xam sol yilan baslap júzege keliw etilgen. Daslep laboratoriya “Medicina botanikasi” atı menen júrgizilgen. Aqırǵı jıllarda bul laboratoriya Dárilik ósimlikler introduktsiyasi laboratoriyası atı menen júritiledi. Búgingi kúnde onıń ulıwma jer maydanı 1, 5 gektardan ibarat.
Dárilik ósimliklerdi introduktsiyasi laboratoriyasınıń topıraǵı tiykarınan tipik boz topıraqtan ibarat. Suwǵarılatuǵın tipik boz topraqlar óziniń biologiyalıq aktivligi yaǵnıy ósimlikleri, mikroflorasi hám topıraq faunasi menen bólek ajralıp turadı.
Íqlımı keskin kontinental. Íqlım hám topıraq sharayatların analiz qılıwda bolsa Tashkent gidrometeostantsiya maǵlıwmatlarına tayanadi.
Dárilik ósimlikler laboratoriyası jer maydanları tómendegi ekspozitsiyalarga bólingen:
1. Karantin maydanı kollektsiyasi;
2. Uzaq Shıǵıs ósimlikleri kollektsiyasi; (quyashlı hám saya );
3. Orta jer teńizi ósimlikleri kollektsiyasi;
4. Evropa ósimlikleri kollektsiyasi;
5. Farmakopeya ósimlikleri kollektsiyasi;
6. Suw hám batpaq ósimlikleri kollektsiyasi;
7. Orta Aziya ósimlikleri kollektsiyasi;
8. Bir jıllıqdorivor ósimlikler kollektsiyasi;
9. Tropik hám subtropik dárivor ósimlikleri kollektsiyasi hám b.
Búgingi kúnde O'zR FA Botanika baǵınıń “Dárivor ósimlikler introduktsiyasi” laboratoriyası Respublikamızda dárivor ósimliklernii introdkutsiya qılıw hám dıyxanchiligini rawajlandırıwda zárúrli orın tutadı. Bunda, ózge jurt ósimliklerdi Ózbekstan sharayatına introduktsiya
qılıw hám maslastırıw, hám de dıyxanchiligini rawajlandırıw hám diyqanshılıq qılıwda tikkeley iskerlik kórsetip kelip atır.
Búgingi kúnde Dárilik ósimliklerdi introduktsiyasi laboratoriyasında jer maydanları aymaǵında 5500 jaqın dárivor ósimlikler introduktsiya etilgen. Terek hám putalardan Emen, Shakanda, Aroniya, zirk, shipovnik, taw shiyesi hám basqalar, shıpabaxsh ot ósimliklerinen tırnaqgul, bo'ymodaron, taw rayhon, atız choyi hám basqa bir neshe túrdegi shıpabaxsh ósimlikler usılar gápinen bolıp tabıladı.
O'zR FA Botanika baǵı aymaǵındaǵı barlıq túrdegi ósimlikler dúnyası sonday-aq, Dárilik ósimlikler laboratoriyası daǵı dárivor ósimlik túrleri xam búgingi kúnde jumısshı xızmetkerler hám qánigeleri tárepinen respublika genofondi retinde qorǵaw etiledi.
Dárilik ósimliklerdi ilimiy jumısı tiykarınan Shet el, florasına hám jergilikli floraǵa tiyisli dárilik ósimliklerdi introduktsiyasi menen shuǵıllanadı. Daslep K. X. Xodjaev, keyinirek Yu. M. Ólikxaev, N. X. Xasanova, B. Yamasa. Toqtaev hám boshqlar laboratoriya iskerliginde zárúrli almiy ámeliy islenbelerdi qolǵa kirgizgenler.
Laboratoriyanıń ilimiy jumısı nátiyjelerine kóre 500 túrden artıqlaw ósimlikler Ózbekstan sharayatına introduktsiya etilgen. Olardan 100 túrden artıq ósimlikler házirgi kúnde islep shıǵarıw ámeliyatında keń qollanıladı. Usı baǵdardaǵı ilimiy izertlewlen elege shekemge shekem dawam ettirilip atır.