Ózbekistan respublikasi awil xojaliği ministrligi b. Yo. Toxtaev, E. T. Ахmеdоv, V. T. Qaysarov DÁrilik ósimlikler introdukciyasi

Erik arsha (Juniperus turkestanica Kom.)– Erikarshani adamlar júdá qadirleydi, sebebi ol suwdı topıraqta uzaq saqlaydı, qarlardı tez erip ketiwine jol qoymaydı. Onıń japıraqları, putaqshaları erigen qar suwın jerge sińiwine járdem beredi. Nátiyjede topıraq erroziyası bolmaydı.Biziń bulaqlarımız áne sol suw ornına mudami suw alıp turadı. Onıń jas shaqalarında 0,73-0,87% efir mayi da boladı.
Joqarı jaylaw. Joqarı jaylawǵa teńiz júzesinen 3000-3200 m hám onnan biyik bolǵan jerler kiredi. Bul maydannıń ósimlikleri basqa orınlardan parıq etedi. Bul jerde efemerler ulıwma joq dep aytiw múmkin Ósimlikler qaplamınıń tiykarǵı bólegin kserofit xarakterdegi otli ósimlikler júdá kóp ósedi. Joqarı jaylaw alp otlaqları dep ataladı. Joqarı jaylawdıń ósimlikler qaplamı júdá qızıq. Bul jerlerde kserofit ot ósimlikler qaplamınıń úlken bólegin quraydı. Usınıń menen birge, sahra ósimlikleri, mezofit ósimlikler de bir qansha kóp ósedi. Bul jerde puta hám terekler ulıwma joq dep aytiw múmkin. Lekin “kópshiksimon” terek formasındaǵı ósimlikler ushırasıp turadı. Bul orınnıń ósimliklerin bunday hár túrli bolıwına, olardıń bir ósimlik qaplamınıń almasınıwına ekologiyalıq sharayat hám antropogen (adamlar ) dıń tikkeley tásiri bolıwı kerek. Topıraǵı toq bawir ren’, qon’ir, jumsaq topıraqtan ibarat.
Topıraǵınıń maydanbólegitiykarınanajırıqpaydaetipósiwshi ósimliklermenenoralǵan. Subnival ıqlımlı bul orin bir qansha joqarı ıǵallıqta boladı. Jawın jıl dawamında bolıp turadı. Jawınnıń eń kóbi báhárde jawadı.