Ózbekistan respublikasí joqarí HÁm orta arnawlí bilimlendiriw ministrligi

Rech` Pospalita ham onıń siyasatı. Livoniya urısı dáwirinde (1558-1583) Litva knyazlıǵınıń kúshsizlenip qalıwı onı Pol`sha menen shártnama duziwge májbúr etti. 1569-jıl dúzilgen bul shártnama Lyublin Uniyası dep ataldı, oǵan tiykarlanıp Pol`sha ham Litva bir mámleket-Rech` Pospalitaǵa birlestirilgen. 1573-jılı Seym Francuz shaxzadası Genrix Valuanı (1573-1574) belgili shártler tiykarında karol etip saylandı. Bul shártler tiykarınan Pol`sha konstituciyaasında óz kórinisin tapqan bolıp, Liberium Vetoda qáliplesti. 1574-jılı Genrix Valua qashıp ketkennen soń Seym voevoda Stefan Batorennıy jańa karol etip saylandı (1574-1587) S.Batorıy Livoniya urısında qatnasıp bir qansha jeńislerge eristi. 1582-jılı Yam-Zapolisk tınıshlıq pitimi Livoniya ústinen Pol`sha xukimiranlıǵın ornattı. Shved shaxzadası Siguzmond III Vazanıń Pol`sha karolı etip saylanıwı (1587-1632) Shveciya menen Pol`sha ortasında Rossiyaǵa qarsı koaliciyanıń duziliwine alıp keldi. 1609-jılı Siguzmund Rossiyaǵa qarsı urıs basladı. Biraq Rossiyaǵa iyelik etiw rejesi amelge aspadı hám urıs 1618-jılı 1-dekabr` kúni Troiciya-Sergiev monastırı (hazirgi Zagoorsk qalası) jaqınında Deulin auılında Rossiya menen Pol`sha ortasında on tórt yarım jılǵa qol qoyılǵan pitim penen juwmaqlandı.Pitimge kóre Rossiya Smolensk, Chernigov, Novgorod-Seversk jerleri, 29 qala, tiykarınan Smolensk qalasınan keshiwge májbur boldı.

Pol`sha shıǵısta Rossiya menen urısta bántliginen paydalanıp Shveciya ham Turkiya oǵan qarsı júris basladı. Shveciya urıstı ózi ushın paydalı Altamark jarasıw shartnaması (1629) menen juwmaqladı. Turkiya Pol`sha quramına kiriwshi Ukrain ham Volin jerleri ushın 1620-1621, 1672-1676, 1683-1699-jılları urıstı dawam ettirdi. Nátijede 1698-1699-jıllardaǵı Karlovica kongresiniń qararı boyınsha Pol`sha óz jerlerinen tısqarı Turkiya quramındaǵı oń jaǵalıq Ukraina ham Podoliya jerlerine de iye boldı. Biraq 1618-jılı Branddenburg birlesiwi Pol`shanıń batısındaǵı poziciyasın ázzilestirdi. Karol Vladislav IV dáwirinde Pol`shanıń xalıq aralıq ornı da bir qansha túsip ketti. 1632-1634-jıllarda Rus-Polyak urısınan soń Polyanov tınıshlıq shártnamasına (1634) tiykarlanıp Vladislav IV rus taxtına bolǵan dawasınan waz keshti. 30 jıllıq urıs dawirinde (1618-1648) Gabsburgler kúshsizlenip qalǵanlıǵınan Sileziyanı Pol`sha quramına qaytarıp alıwda paydalanılmadı. Mámleket aymaǵı eki márte-XVII ásirdiń 50-jıllarında arqa urıs dawirinde Shvedler tárepinen basıp alındı. XVII-ásir aqırı XVIII-ásir basında toqtawsız dawam etken urıslar mámleket ekonomikasın wayran etip, mamlekettiń xalıq aralıq abıroyın jánede túsirip jiberdi. Pol`shanıń ishki islerine shet el mámleketleri aralasıwı kúsheydi. Pol`shaǵa óziniń siyasiy tásirin kúsheytiwge hareket etip atırǵan patsha Rossiyası 1764-jılı Ekaterina II niń erke balası Stanislav Avgust Ponyatovskiydiń Pol`sha karoli bolıp saylanıwına eristi. Jańa karol hám onıń jaqınları, knyaz` Chartoriyskiylardiń sheklengen reformalar arqalı óz oraylıq hákimiyatın bekkemlewge qılǵan háreketleri Prussiya ham Rossiyanıń narazılǵına sebeb boldı. Dissidentler (protestantlar ham pravoslavlar) máselesin sıltaw etip, Rossiya Pol`shanıń ishki islerine qopal túrde aralasa basladı. Nátijede 1768-jılı Rossiya menen Pol`sha ortasında qol qoyılǵan Varshava shárnamasına kóre protestantlar ham pravoslavlardıń siyasiy huquqları keńeytirilip, katoliklardiki menen teńlestirip Rossiya protektoratlıǵı ornatıldı.