‘zbekist0n respublikasi oliy va

3. Talabalarga tabiatshunoslik fani bazasida zamonaviy pedagogi texnologiya haqida bilim berish.
4. Talabalarni o‘quv metodik adabiyotlar, dastur va darsliklarr tahlil qilishga o‘rgatish.
5. Talabalarni tabiatshunoslikni o'qitishning turli uslublari v yo‘llari bilan tanishtirish.
6. Talabalarda mazkur fandan o‘qitishning turli tashkili shakllarini, uslublarini, zarur ko‘rgazmali qurollarni to‘g‘ri tan lash malakalarini hosil qilish.


7. Tabiatshunoslik muammolariga bag'ishlangan maqolalar, adabiyotlarga taqriz, annotatsiya yozishga o‘rgatish.
8. Kuzatilgan dars va darslardan tashqari tadbirlarni mustaqil metodik jihatdan to‘g‘ri tahlil qilishga o‘rgatish.
9. Fanlararo aloqalar va ta’lim-tarbiya integratsiyasi asosida turli dars tiplari uchun ishlanmalar, reja-konspektlar tuzishga tayyor- lash.
10. Maktabda tabiatshunoslik darslarini o'tishda ekologik va tabiatni muhofaza qilish jihatlarini ko'ra bilishga o‘rgatish.
11. Talabalarni Sharq mutafakkirlarining inson va uni o‘rab turgan tabiat bilan aloqalariga bag'ishlangan asarlari, ularning dunyoqarashlari bilan tanishtirish, shuningdek, tabiatga oid aforizm, ruboiy va she’rlardan tabiatshunoslik darslarida foydalanishga o‘rgatish.
Bundan tashqari, tabiatshunoslik o'qitish metodikasining umumpedagogik va o‘ziga xos metodlari, darsni to‘g‘ri tashkil etish tarixi va istiqbolli rejalar tuzish, darsdan tashqari tadbirlarni tashkil etish usullarini o‘rganish kabi masalalar ham ushbu fanning asosiy masalalaridan hisoblanadi.
Tabiatshunoslikni o‘qitish metodikasi fanining ikkinchi tomoni bu metodikani yaxshi bilish jarayoni hisoblanadi.
Metodika o‘qituvchi tomonidan o‘quv materialni o‘qitishning muvofiq (ratsional) ravishdagi metod va vositalari o‘quvchilarning tabiat haqidagi eng sodda bilimlarni egallashi hamda kelajakda hayotda qo‘llay olishi o'quvchilar uchun retseptlar va nasihatlar majmuasi bo‘libgina qolmasdan, u fan, uning tamoyillari, tabiat­ shunoslik o'qitish jarayonining qonuniyatlarini bilishga ham asoslangan. Metodika o‘quv fanining mazmuni, ta’lim va tarbiya metodlari hamda shakllarini ko‘rib chiqadi. Metodikaning bu bo‘limlari bir butun bo‘lganligi uchun bir-birini to‘ldiradi.
0 ‘quv ishlarining jihozlari hamda vositalari (qo‘llanmalar) metodika asosida belgilanadi. Metodika nima uchun tabiatni o‘rganish, nimani va qanday 0‘qitish, nima asosida va qanday tarbiya berish kerak, degan savollarga javob beradi.
Tabiatshunoslik fanini o‘qitilishining to‘g‘ri yo‘lga qo'yilishi uchun maxsus o‘quv moddiy bazaga, ya’ni o‘quv qurollari bilan jihozlangan xona, tirik tabiat burchagi va o ‘quv-tajriba maydonchasiga ega bo‘lishi kerak. Materialni o'ziga xos bo‘lishi faqat tabiatshunoslikni o‘qitish metodikasining o‘ziga xosligini emas, balki uning tarbiyaviy imkoniyatlarini ham belgilaydi.


Tabiatshunoslikni 0 ‘qitish metodikasi maktabda hamma tabia haqidagi fanlami o‘qitishga oid masalalarni: 0‘qitishning g‘oyavi] yo‘nalganligini, o‘qitishning mazmuni bilan metodlarninj birligini, o‘quv ishlarining shakllari 0‘rtasidagi izchillikni va barch; tarbiyalovchi ta’lim elementlarining yaxlitligini hamda rivoj- lanishini ko‘rib chiqadi.
0 ‘qitish tizimi o‘quvchilar bilimining puxta bo'lishi va ongig; yetib borishini ta’minlaydi. Tabiatshunoslikni o'qitish metodikas barcha predmetlar uchun umumiy tamoyillarga ega bo‘lgan didaktii va tarbiya jihatidan pedagogika bilan chambarchas bog'langan Maktabda ta’lim-tarbiya jarayoni amalga oshiriladi va 0‘iganiladigai materialning mazmuni, uni bayon qilish mantiqi, o'qitisl metodlari barcha shakllardagi butun ta’lim jarayonini, o‘qituvch shaxsining o‘zi, uning fanga fidoyiligini ham tarbiyalaydi.
Metodikani didaktik yo‘l bilan pedagogikaga bevosita bog‘laj turib, bular o‘rtasidagi tafovutlarni ham hisobga olish kerak Didaktika pedagogikaning barcha maktab predmetlari uchur umumiy bo‘lgan ta’lim nazariyasi va 0‘qitish tamoyillarini ishlal chiqadigan bir tarmoqdir. Mustaqil ilmiy predmet sifatida qaro: topgan tabiatshunoslikni 0‘qitish metodikasi tabiat fanlarin o‘qitishning o'ziga xosligi bilan taqozo qilingan ta’lim va tarbiyanini mazmuni, shakllari va metodlari to‘g‘risidagi nazariy hamda amaliy muammolarini ishlab chiqadi.
Darhaqiqat, pedagogik fan sifatida tabiatshunoslikni o‘qitisl metodikasi didaktika bilan bog‘langan. Faqat ta’lim va tarbiyaninj pedagogik maqsadi hamda vazifalariga asoslangandagina maktat tabiatshunoslik fanini to‘g‘ri tuzish, boshlang‘ich va undar keyingi sinflar o‘quv predmetlari tizimida uning o ‘rni va rolin aniqlash mumkin bo'ladi.
O'quv materialini tanlash va uni sinflar bo‘yicha taqsimlashgj bo‘lgan talablar didaktik tamoyillar bilan izohlanadi, ular fang£ xos metodik masalalarni hal qilishda, 0‘qitish metodlarini tan- lashda, shuningdek, 0‘quvchilaming o‘quv faoliyatlarini har xi ko‘rinish va shakllarda tashkil qilishda ham yetakchidir. Metodil uslublami faqat har bir o‘quvchi psixologiyasini, yoshi va rivojlanish xususiyatlarini hisobga olgan holdagina to‘g‘ri tanlash mumkin.
Tabiatshunoslikni o ‘qitish metodikasi pedagogikada qo‘lla- niladigan tadqiqot metodlaridan foydalanadi. Tadqiqotchi - metodist maktabda tabiatshunoslikni o‘qitish jarayonini kuzatadi


kuzatilgan faktlarni tahlil qiladi va taqqoslaydi, hodisalar o‘rta- sidagi qonuniy bog‘lanishlarni aniqlaydi, xulosa va uraum- lashtirishning to‘g‘riligini amalda tekshiradi va buning natijasida tabiatshunoslikni o ‘qitish tamoyillarini belgilaydi. Kuzatish va tajriba tabiatshunoslikni o‘qitish metodikasi sohasidagi eng muhim metodlardir.
Hozirgi kunda metodikaning fan sifatida qaror topishida inte- gratsiya (birlashish), sintez — barcha ilmiy materiallarning muam- molar bo‘yicha to‘planishi hamda tahlil qilinishi, umumlashtirilishi, tizimga solinishi va yagona ilmiy nazariyaga keltirilishi alohida o‘rin egallaydi. Metodika o‘qituvchi ijodi uchun ta’lim va tarbiya- ning boy xazinasidagi xilma-xil metodlar, usullar va vositalarni bilib olishga keng imkoniyatlar ochib beradi.
Tabiatshunoslikni o‘qitish metodikasi, shuningdek, fiziologiya, anatomiya, gigiyena, botanika, zoologiya, geografiya, agro- texnika, meteorologiya, mantiq va psixologiya bilan chambarchas bog'liqdir. Shu fanlar bilan bo'ladigan aloqa o‘qituvchining o‘sha fanlar asoslarini egallagan bo‘lishida, ularning eng muhimlarini ajratib, materiallami o'quvchilarning yosh xususiyatiga mos holda tushuntira olish uquvlarida namoyon bo'ladi.
Shaxsning kamol topishi va rivojlanishi uning ayrim ishlar, munosabat va xaraktemi o‘z ichiga olgan faoliyat jarayonida boradi. Bunda u yoki bu faoliyat turining — o'qish, mehnat, o‘yin, muloqotlaming dalillari (motivlari) alohida ahamiyatga ega. Muloqot dalillari har qanday darsning tarkibiy qismi boMishi kerak. Uni o'qituvchi hisobga olmasa, tabiat to‘g‘risidagi bilimlar imkoniyatini pasaytirb yuboradi.
Shunday qilib, tabiat bilan to‘g‘ri tashkil qilingan muloqot kichik yoshdagi maktab o‘quvchilarida go‘zallikni his etishni shakl- lantiradi, ularda o‘z harakati va ishini o‘zi baholay olish qobiliyatini rivojlantiradi, bu xislatlar xulq-atvorning odobiy hamda axloqiy me’yorlarini anglash, atrofdagilarga nisbatan mas’uliyat hamda burchni tarbiyalash uchun zarurdir. Tabiat bilan muloqot jarayonida o'rtoqlariga, kattalarga hurmat va mehr vujudga keladi.
Shuningdek, tabiatshunoslikni o‘qitish jarayoni faqat o'qituv- chinigina emas, balki o'quvchilar faoliyatini ham o‘z ichiga oladi. 0 ‘qitishning natijasi dasturda mo'ljallangan materialning puxta


o'zlashtirilganligi bilan belgilanadi. Shuning uchun ham o'qitisl metodlari va o'quvchilarga o'quv jarayonini tashkil etish shakllarin o ‘rganish, ularning materialni o'zlashtirib olish jarayonin o‘rganishlari bilan birga boradi.