‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

(S. M o ‘minov)
290

---

Toshpiriqlar
1. Yuqoridagi matnda berilgan maqol va she’riy parchalami yod oling.
2. N im a uchun bir til 32 posbon ichiga olingan, degan muammoli 
savolni bahs-m unozaraga aylantiring.
3. So‘zlash odobiga oid quyidagi m aqollam i ham bilib oling:
«Gap egasi bilan yurmaydi», «So‘zlaganing kum ush bo‘lsa, tek
turganing — oltin», «Saqlangan so‘z sof oltin», «Aytmasdan burun so‘zga 
sen ega, aytgandan so‘ng senga so‘z ega», «Aytar so‘zni ayt, aytmas 
so‘zdan qayt», «Arzimagan gap og‘izda qolsin!»
229-m ashq.
Otlarning quyidagi nom lar bildirishiga misollar yozing.
Shaxs nomlari
Hayvonot nomlari
Narsa-buyum
nomlari
0 ‘simlik nomlari
shaxs va 
kasb
qarin-
doshlik
uy
hayvon-
lari
yowoyi
hayvon
qurol-
aslaha
kiyim-
kechak
o‘sim-
liklar
mevalar
230-m ashq.
M avhum otlarni quyidagi guruhlarga ajrating.
Belgi-xususiyat bo‘yicha
Harakat-holat bo‘yicha
Voqea-hodisa bo'yicha
yaxshilik
chopiq
urush
So‘ng tubandagi m atnni o‘qib, tilshunos olim A. Hojiyevning o ‘zbek 
tili takomiliyati uchun amalga oshirgan ishlari haqida bahs-m unozara 
yuriting.
A Z IM P O ‘L A T O V IC H H O JIY E V
(1 9 3 3 -2 0 1 2 )
Filologiya fanlari doktori (1968), professor (1977), 0 ‘zbekiston 
F a n la r akadem iyasi akadem igi (2000) A zim H ojiyev o ‘zbek tili 
m orfologiyasi, so ‘z yasalishi, leksikologiyasi va leksikografiyasi, 
orfografiyasi bo ‘yicha bir qancha asarlari bilan o ‘zbek tilshunosligining 
rivoji uchun m unosib hissasini q o ‘shdi. U lar orasida « 0 ‘zbek tilida 
ko‘makchi fe’llar» (1966), «To‘liqsiz fe’l» (1970), «Fe’l» (1973), «Hozirgi 
o ‘zbek tilida form a yasalishi» (1979), « 0 ‘zbek tili sinonimlarining izohli 
lug‘ati»(1980), « 0 ‘zbek lingvistik term m larining izohli lug‘ati» (1984), 
«Tilshunoslik term inlarining izohli lug‘ati» (2002) kabi asarlari alohida 
qim m atga ega.
291

---

A. Hojiyev o ‘rta va oliy maktablarda ona tilini, hozirgi o‘zbek tilining 
nazariy muammolarini o ‘qitishni takomillashtirish bo‘yicha ham bara- 
kali faoliyat ko'rsatmoqda. Uning tashabbusi va bevosita ishtirokida oliy 
o ‘quv yurti filologiya fakultetlari talabalari uchun «Hozirgi o ‘zbek adabiy 
tili» — 1-qism (1980) darsligi, o ‘rta maktablaming V—TX sinflari uchun 
«Ona tili» dasturi (1992) va darsligi (1992—1994) yaratildi.