‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

212-m ashq.
Iqtisodiyot sohasiga oid quyidagi m atnni o'qing. Ilmiy 
uslubning o'ziga xos xususiyatlarini tushuntirib bering. A tam alarni 
daftaringizga ko'chirib yozing va izohlang.
276

---

Bozorda, tovar m uomalasi jarayonida tovar pulga alm ashinishi 
(sotish) va pulning tovarga almashinishi (xarid qilish) sodir bo‘ladi. Bunga 
tovar-pul munosabatlari deyiladi. Shuning uchun ham bozorpul vositasida 
tovarlar oldi-sotdisi asosida yuzaga keladigan iqtisodiy m unosabatlar 
majmuasidir. U xaridorlar va sotuvchilam i birga qo‘shuvchi mexanizm 
sanaladi.
Bozor iqtisodiy kategoriya sifatida tak ro r ishlab chiqarishning 
ayirboshlash bosqichiga xosdir. Bu yerda ayirboshlashni tushunish kerak. 
Bir tovar to ‘g‘ridan to ‘g‘ri (barter y o ‘li bilan) ikkinchi bir tovarga 
almashganda bozor munosabatlari yuzaga kelmaydi. Bundan ko'rinadiki, 
bozorning eng m uhim sharti pul b o ‘lib, tovar ayirboshlashganda u 
vositachi bo‘lishi kerak. Berilgan ta ’rifga ko‘ra aytish mumkinki, bozor 
jamiyatdagi ishlab chiqarish munosabatlari tizimining murakkab iqtisodiy 
tarkibiy qismidir, chunki u ishlab chiqaruvchi bilan iste’molchi o'rtasida 
markaziy o'rin tutadi. Demak, jam iyat rivojlanishining nafaqat iqtisodiy, 
balki ijtimoiy tom onlarini ham qamrab oladi.
213-mashq.
Quyidagi atamalar asosida ilmiy uslubga xos m atn tuzing.
Vazn, aruz, qofiya, she’riy jan r, tuyuq, misra, radif, ruboiy, oddiy 
ruboiy, taronayi ruboiy.
214-m ashq.
K o‘chiring. Berilgan m atndan ilmiy uslubga xos so‘zlami 
aniqlang.
Sonli tengsizliklarning asosiy xossalari.
Istalgan q o ‘shiluvchining, tengsizlikning bir qism idan ikkinchi 
qismiga shu q o ‘shiluvchining ishorasini qaram a-qarshiga almashtirgan 
holda ko‘chirish mumkin.
Agar tengsizlikning ikkala qismi ayni bir musbat songa ko'paytirilsa, 
u holda tengsizlik ishorasi o ‘zgarmaydi. Agar tengsizlikning ikkala qismi 
ayni bir manfiy songa ko‘paytirilsa, u holda tengsizlik ishorasi qaram a- 
qarshisiga o ‘zgaradi.
Chap va o ‘ng qismlari musbat bo‘lgan bir xil ishorali tengsizliklarni 
k o ‘paytirish natijasida xuddi shu ishorali tengsizlik hosil b o ‘ladi.