‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Gazetadan
)
5-mashq.
So‘z m a’nosini farqlash uchun xizmat qilayotgan fonemalami 
aniqlab, shu so‘zlarning m a’nosini izohlang va misollar keltiring.
Siqim — sig‘im, sirop — serob, sudxo'r — sutxo‘r, soliq — solih, 
so ‘km oq — suqm oq, tang — tong, uzuk — uzik, urish — urush, 
undash — undosh, ana — ona.
159

---

6-mashq. Savollarga javob bering.
1. Til va nutqning farqini ayting.
2. Tovush va ovozning o ‘xshash va farqli tom onlarini tushuntirib 
bering.
3. H ar bir nutq organi qanday vazifa bajaradi, ta ’rif bering.
4. N im a uchun nutq organlari faol va passiv deb ataladi?
5. Undoshlarning hosil bo‘lish o ‘rni deganda nimalarni tushunasiz.
6
. Fonema nima?
7. Siz o'rganayotgan tillarda unlilar miqdori qanday, o ‘xshash va 
farqli tom onlarini ayting.
8
. «Yoshlarga berilgan imkoniyatlar» mavzusida matn tuzing, matnda 
ishlatilgan ayrim unli va undoshlarga tavsif bering.
7-mashq.
 
M atnni o'qing, undosh tovushlarni aniqlab, ularni quyida 
berilgan guruhlar bo'yicha ajrating.
1. Bolalikda quyosh sekin chiqayotgandek bo‘laveradi. Keksalikda 
quyosh tez botayotgandek bo'laveradi.
2. ft tumshug‘ini suqqani bilan daryo harom bo‘lib qolmaydi. Nom ard 
tosh otgani bilan tog* qulab tushmaydi.
3. Vijdonli inson uchun «Shu mening mushkulimni oson qilarmikin» 
deb birovning ko'ziga termilishdan ortiq azob yo‘q.
( 0 ‘. Hoshimov)
1. Paydo bo‘lish o‘rniga ko‘ra:
a) lab undoshlari;
b) til yoki til-tish undoshlari; 
d) bo‘g‘iz undoshlari.
2. Aytilish usuliga ko‘ra:
a) portlovchilar;
b) sirg‘aluvchilar.
3. Tovush paychalarining ishtirokiga ko‘ra:
a) jarangli undoshlar;
b) jarangsiz undoshlar.
4. Ovozning ishtirokiga ko‘ra:
a) sonorlar;
b) shovqinlilar.
5. Tarkibiga ko‘ra:
a) sof undoshlar;
b) qorishiq undoshlar.