‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

(T. Malik)
2.
— Shayx Sa’diyning hikmatli so‘zi bor: «Har bir hurigan itni quva 
bersang, manzilga qachon yetasan?»
3. Ijtimoiy-milliy taraqqiyotning bosh yo'nalishlari:
— demokratiya va qonuniylik;
— mulkchilik shakllarining rang-barangligi va bozor munosabatlari;
— yuksak m a ’naviyat va madaniyat, kishilarni o ‘z tarixiga, xalqning 
m a’naviy merosi va an ’analariga hurm at ruhida tarbiyalash, jahon mada- 
niyati yutuqlarini egallash;
— xalqaro hamkorlikni rivojlantirish, jahon hamjamiyatiga kirib borish. 
(Yangi 0 ‘zbekistonning 7 zafarli yili.
— Т., «Sharq», 1999, 4-bet).
9
Savol va topshiriqlar
•
1. Ikki nuqtaning ishlatilish o ‘rinlari qaysilar?
2. Nuqtali vergul qanday hollarda ishlatiladi?
3. Bog'lovchisiz qo'shm a gaplarda ikki nuqta va nuqtali vergulning 
ishlatilishi haqida gapirib bering.
113

---

MORFEMIKA
29-DARS.
S O ‘ZLARNING M O RFEM TARKIBI
Darsning maqsadi:
a) ilmiy maqsad: o'quvchilarning ongida morfemika yuzasidan bilim 
va malakalar hosil qilish;
b) o'quvchilarni o'zbek xalqiga mansub ekanligidan faxrlanish ruhida 
tarbiyalash.
/
Topshiriq. Yo ‘liqmaslik, tayyorlandi, boshladik
so'zlarini m a’noli 
*
qismlarga ajratib, ularni izohlang.
Muhtaram o'quvchi.
Nutqingizdagi so'zlarga hech diqqat qilganmisiz?
U lar bir xil shaklda qotib qolgan emas. N utq talabi bilan ular turli xil 
qo'shimchalarni qabul qiladi, o'zgaradi, turfa m a’nolarni ifodalash uchun 
xoslanadi.
Misol uchun birgina «o‘z» so'ziga e’tibor bering:
ing
Ko'rinib turibdiki, shakl o'zgarishi bilan so'zning m a’nosida ham jiddiy 
o'zgarishlar sodir bo'lmoqda. Shu vajdan har bir so'zni tarkibiy qismga 
ajratish hamda m azkur qismlarning qanday m a’no anglatayotganligini 
anglab yetish mumkin. Bu esa tilni bilishdagi eng muhim bosqich sanaladi. 
Masalan,