‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

230-mashq. Quyida berilgan parchadan mikromatnni bog‘lovchi vosita-
larni toping.
M astura! U ning qoMlariday m ayin, iliq, m eh ribo n qoMlar borm i 
olam da? U ning barm oqlariday nozik, kishining boshini silaganda qalbini 
nurga to'ldirib, dilini ravshan qiladigan barm oqlar borm ikin dunyoda?
O datda opa-singil, aka-ukalar uncha inoq boMavermaydilar, biroq 
M ashrab esini taniydiki, qulog‘ida M asturaning m ehribon, muloyim ovozi 
yangraydi.
Ilgari, M astura turm ushga chiqm asdan burun, G ulsum opa yoki A’zam 
akaning tazyiqi o ‘tgan m ahallarda yoki biror gu noh qilib q o ‘yib kaltak 
yeyish xavfi tug'ilgan paytlarda, M astura bilan M ashrab birga bekinishar, 
g‘azab va kaltakni birga baham ko‘rishardi.
M astu raning sevgisi, chidam i, hijron d og ‘lari un ing o 'zid ay pok, 
chiro y li, sam im iy , e h tim o l, sh u n in g u c h u n d ir, M ash ra b vafosizlik 
to ‘g‘risidagi kitoblarni o ‘qisa, yo erkaklar og‘zidan x otin -qizlar haqida 
shaloq gaplar eshitsa, esiga ham isha M astura tushadi-yu, butun vujudi isyon 
ko'taradi, bunday gaplarning birontasiga ishonmaydi.
(0 . Yoqubov)
231-mashq. Quyidagi matnni o ‘qing. Matn qismlarini bogMovchi
vositalarni ayting.
K O ‘R
A fandining yoshligidan birga o ‘sgan bir d o ‘sti b o r edi. Y iliar o 'tib , u 
katta m ansabga m indi. Afandi uni lavozimi bilan tabriklash u chu n idorasiga 
kirib bordi. D o ‘sti Afandi bilan ko'rishish o'rniga:
— Sen kim san, nim a ish bilan kelding? — deb d o ‘q urdi.
— M eni tanimaysanm i, yoshlikdan birga yong‘oq o ‘ynab o ‘sgan do‘sting 
b o ia m a n . Seni ko‘r b o ‘libdi, deb eshitib, k o ‘ngil so ‘ragani keluvdim , — 
dedi Afandi. 
(
Gazetadan)
232-mashq. Matndagi so‘zlami bir-biriga bog‘lovchi vositalarni toping
va ularga izoh bering.
A dolat va haqqoniyatni o ‘zingga rah b ar qilib ol, h ech kim ga zarar 
yetkazma.
H a r vaqt m o ‘tadil holda ish yurit, haddan ortiqchalikdan saqlan. Haqsiz, 
lekin o'zingga loyiq k o ‘rib birovdan intiqom olishga ju r’at qilma.
579

---

Kir, ifloslikdan hazar qil, vujuding, libosing va uy-joyingning toza, 
pokizaligiga diqqat qil.
M ayda-chuyda va istaganingcha bo ‘lmay qolgan ishlardan xafalanib, 
salom atligingni buzm a, qalbingning huzur-rohatini ko'zla.
Adabli, sharm -xayoli, nom usli b o ‘l. Bu go'zal xislatlardan ajralma.
O 'zingni kam tar tut, tavoze sh araf va izzat bosqichi ekanini unutm a.
Sabrli, m uloyim , ochiq yuz, shirin so ‘zli b o ‘l. H ech kimga q o ‘poi 
m uom ala qilma.
Xulosa: yuqorida zikr etilgan fazilatlar bilan o'zingni orasta qilsang, 
xalqning m uhabbatini o'zingga jalb etasan, ham m a senga hurm at nazari 
bilan qaraydi.