‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

tutam,
quchoq, bog';
uzunlikni o ‘lchash uchun 
qarich, qadam, y o g ‘och
singari 
so‘zlar faqat m atn ichidagina qo‘llaniladi. M asalan, 
besh shisha mineral
suv, uch bochka pivo, bir paqir y o g ‘; yu z bog‘ beda, bir quchoq о ‘tin, bir
tutam xashak, uch qarich gazmol, besh qadam у о ‘I
kabi.
Alohida olinganda esa narsa va hodisalarning nomini bildiradi. 
Shisha,
paqir, qarich, qadam
kabi.
^
Savol va topshiriqlar
1. O ich o v so‘zlari deganda qanday so‘zlarni tushunasiz?
2
. 
0
‘lchov so‘zlarining qanday m a’no turlarini bilasiz?
3. Sof o ‘lchovni bildiradigan so‘zlar bilan faqat m atn ichida o ‘lchov 
bildiradigan so‘zlarni ayting.
272-mashq.
Berilgan so‘zlarni to ‘rtta ustunga bo‘lib ko‘chiring, ya’ni:
Uzunlik o ich o v in i bildiruvchi 
Yosh hisobini bildiruvchi
Vaqt o ich o v in i bildiruvchi 
Pul hisobini bildiruvchi
Tanga, tillo, asr, yil, yosh, yashar, tanob, quloch, oylik, oy, hafta, 
so‘m, tiyin, soat, kunduz, kunlik, qadam, m etr, paqir, m inut, miri, 
chiqim, kilometr, daqiqa, soniya, lahza, chaqa, dollar, bir karra, qirqi 
b o id i, bugun yigirmasi, chaqirim, 
2
kun, 60 yillik.
273-m ashq.
Butunning, guruhning yoki to ‘daning qismini hisoblash 
uchun ishlatiladigan quyidagi so‘zlar ishtirokida gaplar tuzing.
Burda, para, varrak (sahifa), og‘iz, luqma, siqim, tilim (karch), 
chim dim , qultum , tom chi, qatra, chaqm oq, nim ta, to ‘g ‘ram , poy, 
b o iak , shingil.
274-mashq.
T o‘dalab, guruhlab ko'rsatuvchi o ich o v so‘zlarini o ‘qing. 
U lar ishtirokida «pul bozorida» nomli qisqacha bogianishli m atn tuzing.
Hisob so'zlari:
Gala, to ‘p, guruh, to ‘da, dasta, bog
1
(bogiam ), quchoq, moda, 
nafar, hovuch.
2 7 5-m a sh q.
O ic h o v so‘zlari ot turkum idagi so‘zlardan iborat 
b o iish iga m isollar ayting. M a iu m k i, nutqim izda hisob so‘zlarining 
ishlatilish doirasi keng va turli-tumandir. Qadimdan predmetlarni oichash
326

---

uchun turli idishlar yoki boshqa o'lchov vositalari ishlatilgan. Ulardan 
ayrimlarining ishlatilishi toraygan yoki kengaygan. Yozing!
Toraygan 
Kengaygan
S o 'z lar: q adoq , jo n , ta n o b , gaz, sarjin, paysa, tax ta , enlik, 
so'lkavoy, tosh, pud, m ahal (vaqt), yum aloq, m ehnat kuni, gektar, 
kubom etr, kilovatt, soat, sotix, m etr, kilo, m inut, foiz, nafar, tup, 
shisha, paqir, bog‘, quchoq.