‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

275

---

Savol va topshiriqlar
1. Ilmiy uslub deganda qanday uslubni tushunasiz?
2. Ilmiy uslubning o'ziga xos belgilari qanday?
3. Ilmiy uslubning qanday turlari bor?
210-mashq.
M atnni o'qing, ilmiy uslubga xos bo'lgan o'rinlarga diqqat 
qilib ularni izohlang.
Bakteriyalarni o'ldiradigan va organizmni yuqumli kasalliklarga qarshi 
chidamli qiladigan m oddalar qonda bo'ladi.
Leykotsit tarkibidagi leykin ham bakteriyalarni o'ldiradi. Shuningdek, 
leykinga o'xshash plakin degan m odda qon trombotsitlaridan ajratib 
olinadi.
Qonning tabiiy muhofaza m oddalaridan biri betalizin hisoblanadi.
M ana shulardan tashqari, qon va organizm suyuqliklarida «ingibitorlar» 
deb atalgan m oddalar ham topilgan. U lar mikroblarning rivojlanishini 
va ko'payishini to'xtatibgina qolmay, balki viruslarga qarshi g'oyatda faol 
ta ’sir qiladi. C hunonchi, nukleazalar oqsil tabiatli fermentativ m oddalar 
bo'lib, nuklein kislotalarni parchalaydi. Shunisi ham borki, ribonuklein 
kislota RN K ning faqat ribonukleaza fermenti, dezoksiribonuklein esa 
D N K ning dezoksiribonukleaza fermentinigina parchalaydi.
211-m ashq.
M atnni o'qing, unda ishlatilgan atamalarga diqqat qiling 
va ularning ilmiy uslubni vujudga keltirishdagi o 'm ini belgilang.
M ikrobiologiyaning rivojlanishi tufayli sanoatda turli antibiotiklar, 
a m in o k islo ta la r, ste a rid g a rm o n lar va en zim lar ishlab ch iq arish
imkoniyati tug'ildi.
Hozirgi vaqtda sintetik yuvuvchi vositalarda gidrom entlar ishla- 
tilm oqda. U lar suvda erim aydigan m urakkab organik m oddalarni 
katalizator sifatida parchalaydi, natijada hosil bo'lgan «mayda» m ole- 
kulalar suvda yaxshi eriydi. Shu tipdagi ferment (enzim)lardan proteazlar 
kengroq tarqalgan. Bundan tashqari, amilaza ham keng ishlatilmoqda; 
bu ferm ent uglevodorodlarni gidroliz qiladi va yog'ni parchalaydi.
M amlakatim izda yaqindan beri tarkibiga enzim qo'shilgan yuvuvchi 
vositalarning yangi xillari ishlab chiqarilmoqda. «Sino» pastasi va «Ока» 
poroshogi turli xil gazlamalar va sun’iy-sintetik tolalardan to'qilgan 
kiyimlarni yuvish uchun mo'ljallangan.