‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

220

---

112-m ash q.
Siz qanday suv havzalari va in shootlar nom larini 
(gidronimlar) bilasiz? U larni sanab o ‘ting. Agar bilsangiz izohi bilan 
bering. So‘ng professor E. Begmatov haqidagi m atnni o ‘qing, uning 
o ‘zbek nomshunosligini rivojlantirishdagi xizmatlarini belgilang.
E R N S T B E G M A T O V
(1936)
Filologiya fanlari doktori, professor Ernst Begmatov o ‘zbek nutq 
madaniyati, leksikologiyasi m uam m olarini hal qilishda barakali faoliyat 
ko'rsatib kelmoqda. Ayniqsa, uning o'zbek onomastikasining shakllanishi 
va rivojida katta xizmati bor. Olim bu sohada o ‘zining qator asarlarini 
e ’lon qildi. U lar ichida «Kishi nom lari imlosi» (1970), « 0 ‘zbek ismlari 
imlosi» (1972), 14600 ismning izohini o ‘z ichiga olgan « 0 ‘zbek ismlari» 
(1999) kitoblari alohida qimmatga ega.
113-m ashq.
Gidronim larni quyidagi turlarga ajratib yozing.
Ko‘l nomlari
Soy nomlari
Daryo va kanal 
nomlari
Oydinko‘l
Shahrixonsoy
Qoradaryo
114-m ashq.
Quyida berilgan toponim ni o ‘qing, so'ngra siz ham
toponim larga misollar yozib, uni izohlang.
N azarm ahram — Andijon viloyati Shahrixon tum anidagi qishloq 
nomi. M azkur toponim kishi ismi va Q o‘qon xonligi davridagi amal — 
m ansabga oid a ta m ala rd a n biri m ah ram so ‘zidan tark ib to pg an. 
M ahram — xonga yaqin bo'lgan va uning huzuriga kira oladigan kishi. 
Shuningdek, m ahram lar saroydagi boshqa ishlarni ham bajarganlar. 
Ko'rinadiki, o ‘tmishda mansab nomlari ko‘pincha amal egasining nomiga 
q o ‘shilib aytilgan. Shunga ko‘ra ba’zi joy nom lariga kishi ismi va mansab 
nomi atam a bo‘lib qolgan, N azarm ahram fikrimizning isbotidir.
(N. Oxunov)
115-m ashq.
Uyga topshiriq. «Geografiya» darsligidan foydalanib, joy 
nomlari (toponim lar)ning quyidagi turlariga misollar yozing.
0 ‘rm on, to ‘qay, sahro, yaylov, yo‘l, dala, dasht.