‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

ft® 
Hali voqelanmagan imkoniyat tarzidagi, ma’lum jamiyat a’zo-
y lari uchun barobar xizmat qiluvchi ijtimoiy-ruhiy aloqa vositasi —
til, shu tilning muayyan shaxs nutqiy faoliyatida bevosita namoyon
bo‘lishi, voqelanishi — nutqdir.
Til va nutq umumiylik — xususiylik, imkoniyat — voqelik, mohiyat — 
hodisa zidlanishini o ‘zida namoyon etib, bir-biriga zidlanadi va bunday 
zidlanish har bir til sathlariga xos birliklarning nom lanishida ham o'z 
ifodasini topadi.
QjTO 
Tilning fonologik (fonetik) sathining birligi fonema bo‘lsa,
Щ fonemaning real talaffuz qilingan, quloq bilan eshitilgan ko‘rinishi
fon (allofon) yoki tovush hisoblanadi.
45-mashq. 0 ‘qing! Quyida berilgan savollarga javob bering.
Mathur sangqil, mathur rasako ‘n.
Savollar
1. Yuqoridagi harflar qatorlarida qanday maqol yashiringan?
2. Yuqoridagi harflami turlicha joylashtirish asosida yana qanday gaplar 
tuzish mumkin?
35
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

46-mashq. M, R, L, N, NG, E, A, O, U, 0 ‘, I, T, S, K, Q, X, B.
9 Savol va topshiriqlar
•
1. Yuqoridagi harflaming turli kombinatsiyalaridan bir nechta gap tuzing.
2. Berilgan harflar ifodalagan tovushlarni unli va undoshlarga ajrating.
Ularning o ‘zaro farqini aniqlang.
3. Faqat undoshlardan yoki faqat unlilardan so‘z hosil qilib bo‘ladimi?
Buning sababi nimada?
47-mashq. А, В, V, G, D, Z, I, L, M, N, О, P, R, S, T, U.
Topshiriqlar
1. Yugoridagi harflardan foydalangan holda turli so'zlar hosil qiling.
2. So'z boshida qaysi undoshlarni keltirib bo'lmasligini aniqlang va uning 
sababini tushuntiring.
48-mashq. b, к undoshlarini turli xil unlilar bilan keltirib so‘zlar hosil