‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

(Abdulhay Sobirov)
205-m ashq.
0 ‘qing, matnning qaysi uslubga xos ekanligini ayting.
1. Qorda ko‘milgan izni dadam ko‘ribdi shekilli, kechqurun oyimdan 
so‘radi:
— Kimga ko‘mir berding?
Oyim aybdor qiyofada yerga qarab turdi-da, rostini aytdi.
— Habiba buvi shamollab qopti. K o‘miri yo‘q ekan, oborib berdim. 
Dadam oyimni urishmadi. (
0 ‘. Hoshimov)
2. Ona tili hayotning qon tomiridir. Ona tiliga beparvo bo'lgan xalq 
halokatga mahkum. Diniga, m a’rifatiga, xulq-atvoriga, kiyim-kechagiga 
va hayot tarziga ko‘ra o ‘zaro ko‘p mushtaraklikka ega bo‘lgan Ovro‘pa 
xalqlari, shunga qaramay, har qaysisi o ‘z ona tilini saqlab qola bilgan. 
Ular ona tillari uchun jonlarini ham, mollarini ham ayamaydilar, chunki 
biladilarki, tili yo‘q bo'lsa, millat ham yo‘q bo‘lib ketadi. 
(Ismoilbek
G ‘asprali)
272
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

20-DARS.
RASM IY УА ILM IY U SL U B
2 0 .1 . R A SM IY U S L U B
a 
Huquqiy qonunchilik va ish yuritish munosabatlari doirasida 
i
qo‘llaniluvchi nutq uslubi rasmiy uslub hisoblanadi.
Rasmiy uslub quyidagi turlarga bo'linadi:
1. Sof qonunchilik uslubi (qonun, farmon, fuqarolik va jinoiy aktlar, 
nizom lar uslubi).
2. Idoraviy — devonxona uslubi (buyruq, ariza, talabnom a, bildirgi, 
tavsifnoma, tarjimayi hoi, ishonchnoma, dalolatnoma); diplomatik uslub 
(nota, bayonotnom a, bitim, konvensiya va boshqalar).
Rasmiy uslub deyarli yozma shaklda ro'yobga chiqadi. U har qanday 
tasviriy vositalardan, obrazlilikdan xoli bo'ladi. Bunday uslubda tilning 
ikki vazifasi — axborot uzatish va d a’vat etish, buyurish vazifasi amalga 
oshadi. Masalan, m a’lumotnomada axborot berilsa, buyruqda da’vat etish, 
axborot o 'z aksini topgan bo'ladi.
Rasm iy uslubga m ansub h a r qaysi tu rn in g o 'z ig a xos leksik, 
gram m atik xususiyatlari mavjud. M asalan, qaror, farm onlarning o'ziga 
xos to m o n i sh u n d ak i, bunday m atnlardagi gaplarning kesim i III 
shaxs majhul nisbatidagi fe’llar orqali ifodalanadi (