‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

167-mashq.
Matnni o ‘qing. Ko'makchi morfemalami topib, izohlang.
«Hibat ul-haqoyiq» asarining tili sodda, ravon, ifodalari ta ’sirchan. 
U nda turkiy tilning o ‘ziga xos jozibali so‘zlari katta o ‘rin tutadi. Asarda 
takrorlanishlarni hisobda olm aganda mingga yaqin so'z qo'llangan. 
Ularning uchdan ikki qismini sof turkiy so'zlar tashkil qiladi. 
(B. T o‘xliyev)
168-mashq.
M atnni k o ‘chirib oling. Q o ‘shimchalarning turlarini
aniqlab, yozilishini izohlang.
Bir vaqtlar bir odam yo'lda yayov ketar ekan, o'z-o'ziga:
— Bu yerda, bu sahroyi biyobonda m endan ongsizroq, bechoraroq 
odam bormikan, — dedi. U yerdan o'tib ketayotgan, ustiga yuk ortilgan 
eshak bu dardm and odamning so'zini eshitib, unga:
— Ey aqlsiz odam! Nega holingdan bunday shikoyat qilasan? Allohga 
shukur etib yo'lingdan ketaver. Eshakka minmagansan, ammo m en kabi 
yuk ostida emassan-ku! Holingga shukur qilmaysanmi? — dedi.
(Sharq rivoyatlaridan)
169-mashq. Matnni o‘qing. Q o‘shimchalarning turlarini aniqlang va
izohlang.
D onolar yig'ilishib, dunyoda nima aziz ekanligidan bahs-m unozara 
qilibdilar.
— Hayot aziz, — dedi bir donishmand,
— Hayot bor ekanki, barcha mavjudot bor. N on aziz, — debdi ikkin­
chisi, — agar nondek m o'tabar noz-ne’mat bo'lmasa, hayot ham, tirik 
mavjudot ham bo'lmaydi.
Davrada turli-tuman aziz narsalar aytilaveribdi-yu, oxiri eng keksa dono 
hakim bahsga bunday deb xulosa yasabdi: «Hayot otliq shirin n e’mat ham, 
jonli va jonsiz jamiki mavjudot ham, nondek aziz oziqalar ham — ham ­
masi dunyoning yagona aqlli xilqati — inson uchun yaratilgan. Xulosa 
shuki, dunyoda inson aziz, insondan buyuk va m o'tabar xilqat yo'q».
Davradagi donolar keksa hakimning fikrini: «Haq gap, chin gap», deb 
tasdiq etibdilar.