‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

0 ‘smirlik yoshida ularning xulq-atvoriga xos bo‘lgan alohida xususiyatlami jinsiy
yetilishning boshlanishi bilan izohlab bo‘lmaydi. Jinsiy yetilish o ‘smir xulq-atvoriga
asosiy biologik omil sifatida ta’sir ko‘rsatadi. Bu ta’sir bevosita emas, balki
bilvositadir. 
0 ‘smirlik 
davrida 
so‘zga 
kirmaslik, 
o ‘jarlik, 
tajanglik, 
o ‘z
kamchiliklarini tan olmaslik, urushqoqlik kabi xususiyatlar ko‘proq ko‘zga
tashlanadi.
0 ‘smirlarda kattalarga nisbatan yovuz munosabatning paydo bo‘lishi, noxush
xulq-atvor alomatlan jinsiy yetilish tufayli paydo bo‘ladigan belgilar boimay, balki
ular bilvosita ta’sir ko‘rsatadigan, o ‘smir yashaydigan ijtimoiy shart-sharoitlar
vositasi orqali o ‘xshash tengdoshlan, turli jamoalardagi mavqei tufayli kattalar bilan
munosabati, maktab va oilasidagi munosabatlari sababli yuzaga keladigan xarakterli
78

---

belgilardir. Mana shu ijtimoiy sharoitlami o ‘zgartirish y o ‘li bilan o ‘smirlaming xulq-
atvoriga to‘g ‘ridan-to‘g‘ri ta’sir ko‘rsatish mumkim.
0 ‘smirlar nihoyatda taqlidchan bo‘lib, ularda aniq bir fikr va dunyoqarash
shakllanmagan bo‘ladi. Ular tashqi ta’sirlarga va hissiyotlarga juda beriluvchan
boiadilar, shuningdek, ularga mardlik, jasurlik ham xosdir. Tashqi ta’sirlarga
beriluvchanlik o‘smirda shaxsiy fikrning yuzaga kelishiga sabab boiadi, lekin bu
shaxsiy fikr aksariyat hollarda asosli boTadi. Shuning uchun ham ular ota-
onalarining, atrofdagi yoshi kattalaming, shuningdek, ustozlarining to‘g ‘ri yo ‘lni
ko‘rsatishlariga qaramay, o ‘z fikrlarini o ‘tkazishga harakat qiladilar. Juda ko‘p
o ‘smirlar bu davrda tamaki hamda spirtli ichimliklarga qiziqib qoladi, ya’ni