‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

haqida kattalar bilan bellashishga ehtiyoj sezadi, lekin buni hech qachon birinchi
b oiib o‘zi boshlamaydi.
0 ‘smir o ‘ziga nisbatan yosh bolalardek qilinadigan muomala-munosabatga
qattiq norozilik bildiradi. Ulaming muloqoti nihoyatda o ‘zgaruvchanligi bilan
xarakterlanadi. Bu davrda ular, ko‘pincha, kattalardan o ‘zlariga tanish va yoqadigan
kishilaming xatti-harakatlariga imitatsiya, taqlidchanlik qiladilar.
Qayd etib o ‘tilgan yo‘nalganlik, albatta, kattalaming ham muloqot va
munosabatida mavjud, lekin ular kattalamikidan o ‘z emotsionalligi bilan farqlanadi.
Tengdoshlari, shuningdek, sinfdoshlari guruhida o ‘smir o ‘zining kelishuvchanlik
xususiyati bilan namoyon boiadi. 0 ‘smir o ‘z guruhiga bogiiq va qaram boigani
holda guruhning umumiy fikriga qo‘shilishga va uning qarorini doimo bajarishga
79

---

tayyor bo‘ladi. Guruh ko‘pincha o ‘smirda “Biz” hissining shakllanishiga yordam
beradi va uning ichki hoiatim mustahkamlaydi.
0 ‘smirlar kattalaming ularga bildiradigan ishonchlariga katta ehtiyoj sezadilar.
Kattalaming o ‘smir yoshdagilarga ta’sir ko‘rsatishi va tarbiya berishi uchun eng
qulay sharoit - bu umumiy mehnat bilan shug‘ullantirish. Agar kichik yoshdagi
bolalar yordamchi bo‘lish rollaridan qoniqsalar o ‘srmrlar, ayniqsa, katta o ‘smirlar
kattalar bilan teng ravishda faoliyat ko‘rsatayotganliklaridan, lozim bo‘lganda
ularnnng o ‘rinlarida ham ishlay olishlaridan qoniqadilar. Kattalar o ‘smirlar bilan
do‘stona tarzda ulami to‘la tushunib, aql bilan rahbarlik qilsalar, bunga o ‘smirlar
ijobiy qaraydilar, lekin bu rahbarlik kattalar xohish-istagi ustunligida kechsa, unday
holda ular qarshilik ko'rsatadilar. Bu qarshilik salbiy natijalarga, ba’zan depressiya