‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi b. M. U m a r o V psixologiya

eng muhim xislatlari
quyidagilardan iborat:
— 
o ‘qituvchining o ‘z Vataniga sodiqligi, bolalam i sevish, ulam i 
insonparvarlik ru hid a tarbiyalash istagi, o‘z yurti, ona tili, o ‘z xalqining 
tarixi va uning m ad an iy atin i sevishi, davlatining mustaqilligi g‘oyasida 
yashashidan iboratdir;

---

— ijtimoiy javobgarlikni yuksak darajada his etishi;
— olijanobligi, aqli, farosati, m a ’naviy pokligi, m a'naviyat va 
m a ’rifat bo 'yicha yuksak m aqsadlam i bolalarga singdirib borishi;
— o ‘zini q o ‘lga ola bilishi, sabr-toqatli, bardam , m atonatliligidir.
Jam iyatning o ‘qituvchi oldiga q o ‘yadigan 
asosiy talablari quyi-
dagilardir:
—
shaxsni m a’naviy va m a ’rifiy tom ondan tarbiyalashning, milliy 
uyg‘onish mafkurasining ham da umuminsoniy boyliklam ing mohiyatini 
bilishi, bolalam i mustaqillik g ‘oyalariga sodiqlik ru h id a tarbiyalashi, 
o ‘z Vatani, tabiatga va oilasiga b o ‘lgan m uhabbati;
— keng bilimga ega boMishi, turli bilim lardan xabardor b o ‘lishi;
— yosh va pedagogik psixologiya, ijtimoiy psixologiya va pe- 
dagogika, yosh fiziologiyasi ham da o ‘quv m ask an i gigiyenasidan 
chu qu r bilimlarga ega bo‘lishi;
— o ‘zi dars beradigan fan b o ‘yicha m ustahkam bilim ga ega b o ‘lib, 
o ‘z kasbi, sohasi bo'yicha ja h o n fanida erishilgan yangi yutuq va 
kam chiliklardan xabardor boMishi;
— ta ’lim va tarbiya m etodikasini egallashi;
— o ‘z ishiga ijodiy yondashishi;
— bolalam i bilishi, ulam ing ichki dunyosini tu sh u n a olishi;
— pedagogik texnika (m an tiq , nutq, ta ’lim ning ifodali vositalari) 
va pedagogik taktga ega bo‘lishi;
— o ‘z bilim i va pedagogik m ahoratini doim iy ravishda oshirib 
borishi.
H a r bir o ‘qituvchi aynan shu talablarga to ‘la ja v o b bera oladigan 
boMishiga intilishi shart.
0 ‘qituvchi jam iyat tom onidan q o ‘yilgan talablar bilan b ir qatorda 
o ‘z faoliyatida tevarak-atrofidagi kishilar, o ‘quv m askani m a’muriyati, 
ham kasblari, o ‘quvchilar va ulam ing ota-on alari u n d a n nim alarni 
kutishini ham esdan chiqarmasligi lozim.
0 ‘qituvchining o ‘z ishidan nim anidir kutayotganligining o ‘ziyoq 
m uhim ahamiyatga egadir. A ynan shu tariqa kutishlar, garchand jamiyat 
to m o n id a n o ‘qituvchiga q o ‘yiladigan talablarga b o g ‘liq boMsada, 
bundan tashqari yana o ‘ziga xos xususiyatlarga ega boMishni talab qiladi. 
Lekin bu talablar ham m a vaqt ham bir-biriga m os kelm asligi mumkin. 
Psixologlar tom onidan olib borilgan tadqiqotlam ing k o ‘rsatishicha, 
xalq ta ’lim i boMimlari va o ‘quv maskani direktorlari o ‘qituvchining 
ayrim hislatlari naqadar m uhim ligini h ar xil baholaydilar. Jum ladan, 
xalq ta ’limi b o ‘limlarining m udirlari o ‘qituvchidan, birin chi navbatda,

---

o ‘z fanini yaxshi bilishini va dars berish m etodikasini m ukam m al 
o ‘zlashtirishini talab qilsalar, o ‘quv m askani direktorlari o ‘qituvchiga 
q o ‘yiladigan bunday talablarni u chinchi o ‘ringa qo‘yadilar. Shu bilan 
birga xalq ta ’lim i bo‘limlarining m udirlari o ‘qituvchilaming o ‘quvchilar 
va o ta -o n a la r, o ‘quv m askanlar jam oasi bilan qanday m uioqotda 
b o'lishini bilishini naqadar aham iyatga ega ekanligiga unchalik e ’tibor 
berm aydilar. 0 ‘quv maskani rahbarlari esa bunday xislatlami o ‘qituvchi 
shaxsiga q o ‘yiladigan talablar ichida birinchi o ‘ringa qo ‘yadilar.
O ta -o n a la r o ‘qituvchidan uning ish staji va yoshi qanday b o ‘- 
lishidan q a t’iy nazar, farzandlarini tarbiyalash va o ‘qitish m ahoratini 
kutadilar. 0 ‘quvchilar esa o ‘qituvchilam i uch xil xislatlari b o ‘yicha 
xarakterlab beradilar. Jum ladan,